Không để xảy ra tiêu cực, lãng phí, lợi ích nhóm trong các dự án đường sắt

Thủ tướng yêu cầu tháo gỡ vướng mắc, huy động tối đa nguồn lực cho các dự án đường sắt. Ảnh: Khánh Huy

Theo đó, Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị đã thông qua chủ trương về các đề xuất lớn của Chính phủ liên quan đến phát triển ngành đường sắt, bao gồm: nâng cấp các tuyến đường sắt hiện hữu; tiếp tục triển khai hoặc khởi động lại các dự án đường sắt từng bị dừng hoặc giãn tiến độ; triển khai các dự án quy mô lớn như tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, các tuyến đường sắt liên vùng, tuyến kết nối với Trung Quốc và hệ thống đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh.

Để cụ thể hóa các chủ trương này, Quốc hội đã ban hành 3 Nghị quyết quan trọng: Nghị quyết số 172/2024/QH15 về chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Nghị quyết số 187/2025/QH15 về đầu tư tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng. Nghị quyết số 188/2025/QH15 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Tại phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo, Thủ tướng đã giao 24 nhiệm vụ cho các bộ, ngành, địa phương nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy thủ tục đầu tư. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, về cơ bản các nhiệm vụ đã được thực hiện bảo đảm tiến độ, riêng đối với dự thảo Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15, UBND TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh triển khai còn chậm. Thủ tướng biểu dương nỗ lực của Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp, UBND TP Hải Phòng và các cơ quan đã triển khai hiệu quả nhiệm vụ được giao.

Về triển khai các nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu:

- Hoàn thiện cơ chế, chính sách và huy động nguồn lực: tiếp tục rà soát, bổ sung các cơ chế đặc thù, tăng phân cấp, giảm thủ tục; huy động đa dạng nguồn vốn, gồm cả vốn ngân sách, vay ODA, trái phiếu, hợp tác công – tư; phát triển công nghiệp đường sắt và làm chủ công nghệ phù hợp điều kiện Việt Nam.

- Đẩy mạnh thực hiện các dự án trọng điểm: tập trung triển khai tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, các tuyến kết nối Trung Quốc, các vùng kinh tế trọng điểm và hệ thống đường sắt đô thị tại hai đô thị lớn. Việc lựa chọn hướng tuyến cần tuân thủ nguyên tắc "ngắn nhất, thẳng nhất", ưu tiên làm hầm qua núi và cầu qua sông để rút ngắn thời gian, tối ưu chi phí.

- Ứng dụng công nghệ và phát triển nhân lực: tăng cường ứng dụng công nghệ, nâng cao chất lượng và hiệu quả vận hành; tiếp cận, áp dụng các công nghệ tiên tiến trong xây dựng, quản lý, khai thác đường sắt (như mô hình thông tin công trình - BIM…). Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đội ngũ kỹ thuật viên, kỹ sư, chuyên gia có trình độ để đảm bảo vận hành hệ thống hiện đại, đồng thời tiếp nhận và làm chủ công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực đường sắt.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các thành viên Ban Chỉ đạo, các bộ, ngành, địa phương, đơn vị cần "thần tốc, thần tốc hơn nữa; táo bạo, táo bạo hơn nữa", phát huy tinh thần trách nhiệm, phân công "rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ kết quả, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền", quyết liệt triển khai để đảm bảo khởi công tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng vào cuối năm 2025 và tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam vào cuối năm 2026. Trong quá trình tổ chức thực hiện, các cơ quan, đơn vị, các Ban quản lý dự án tuyệt đối không để xảy ra tiêu cực, lãng phí, lợi ích nhóm.

Về phân công cụ thể một số nhiệm vụ trọng tâm, Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng tập trung xây dựng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về danh mục dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt được giao nhiệm vụ cho tổ chức, doanh nghiệp Nhà nước hoặc đặt hàng cho tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam (bao gồm doanh nghiệp tư nhân) và Nghị định quy định tiêu chí lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp Nhà nước được giao nhiệm vụ hoặc tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được đặt hàng cung cấp dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt; phấn đấu chậm nhất trước ngày 15/6/2025.

Đồng thời, Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo hoàn thiện Đề án phát triển nguồn nhân lực, hoàn thiện trong tháng 6/2025; chủ trì, phối hợp với các bộ, Tập đoàn Viettel, Tập đoàn VNPT và cơ quan liên quan để lựa chọn phương án triển khai phù hợp trong việc giao doanh nghiệp tiếp nhận, chuyển giao công nghệ về thông tin tín hiệu ngành đường sắt phục vụ các dự án đường sắt; hoàn thành trong tháng 6/2025.

Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND TP Hà Nội và UBND TP Hồ Chí Minh hoàn thiện, trình Chính phủ Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội, hoàn thành trước ngày 15/5/2025; chủ trì xây dựng, ban hành đầy đủ hệ thống Quy chuẩn, Tiêu chuẩn áp dụng cho các dự án đường sắt (hoàn thành trong tháng 5/2025).

Bộ Tài chính rà soát tiết kiệm chi thường xuyên, ưu tiên bố trí vốn cho các dự án đường sắt trong tháng 5/2025; lập Đề án tái cơ cấu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (hoàn thành trong tháng 6/2025).

Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng Nghị định quy định tạm sử dụng và hoàn trả rừng cho thi công công trình tạm, hoàn thành trong tháng 6/2025.

Bộ Khoa học và Công nghệ đẩy nhanh Nghị định phát triển công nghệ đường sắt và chuyển giao công nghệ (hoàn thành trong tháng 5/2025); phối hợp với Bộ Xây dựng để xây dựng, ban hành đầy đủ hệ thống Quy chuẩn, Tiêu chuẩn áp dụng cho các dự án đường sắt (hoàn thành trong tháng 5/2025).

Bộ Công Thương hoàn thành Đề án phát triển công nghiệp đường sắt, trình Chính phủ ban hành trong tháng 6/2025; chủ trì, phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam rà soát, hướng dẫn Chủ đầu tư về cung cấp điện nguồn, hệ thống điện của các dự án đường sắt điện khí hoá; đồng thời tiếp tục rà soát nhu cầu điện đảm bảo cung cấp cho các dự án đường sắt; hoàn thành trong tháng 6/2025.

Thủ tướng yêu cầu UBND TP Hà Nội và UBND TP Hồ Chí Minh khẩn trương hoàn thiện nội dung Nghị quyết của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15 gửi Bộ Xây dựng tổng hợp trình Chính phủ, trình Chính phủ trước ngày 15/5/2025.

Tổng công ty Đường sắt Việt Nam phối hợp UBND Hà Nội giao đất tổ hợp công nghiệp đường sắt. Tham gia xây dựng cơ chế chính sách phát triển công nghiệp đường sắt.

Đối với các dự án cụ thể, Thủ tướng cũng có ý kiến chỉ đạo đối với một số dự án đường sắt trọng tâm:

Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng khẩn trương tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến các thành viên Chính phủ, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 187/2025/QH15 của Quốc hội, trình Chính phủ trong ngày 5/5/2025.

Chủ trì làm việc với các địa phương thống nhất quy mô, hướng tuyến của Dự án trong tháng 5/2025 làm cơ sở triển khai công tác giải phóng mặt bằng, khảo sát, thiết kế lập Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án; khẩn trương triển khai thực hiện các thủ tục chuẩn bị đầu tư để đảm bảo khởi công dự án vào tháng 12/2025.

Các địa phương khẩn trương triển khai công tác giải phóng mặt bằng đảm bảo hoàn thành trong năm 2025.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng hoàn thiện dự thảo Nghị quyết về cơ chế đặc thù, trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội XV (trình Chính phủ trong ngày 5/5/2025).

Các Bộ, ngành, địa phương căn cứ kế hoạch đã được Chính phủ chấp thuận tại Nghị quyết 106/NQ-CP để tổ chức triển khai đáp ứng tiến độ khởi công dự án vào cuối năm 2026.

Các tuyến đường sắt đô thị

Đối với tuyến số 3 (Hà Nội - Yên Sở), Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính khẩn trương thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn tại Công văn số 2719/VPCP-QHQT ngày 1/4/2025, hoàn thiện Hồ sơ đề xuất, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận đề xuất sử dụng vốn ODA/vốn vay ưu đãi theo kiến nghị của UBND TP Hà Nội, hoàn thành trong ngày 5/5/2025.

Đối với tuyến số 2 (TP Hồ Chí Minh - Tham Lương), UBND TP Hồ Chí Minh khẩn trương tiếp thu, hoàn thiện hồ sơ, dự thảo Quyết định theo văn bản số 3084/VPCP-QHQT ngày 11/4/2025 về việc dừng sử dụng vốn ODA, chuyển sang nguồn vốn đầu tư công, trình Thủ tướng Chính phủ trong ngày 5/5/2025.

UBND TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh khẩn trương phối hợp với Bộ Xây dựng để hoàn thiện Nghị quyết của Chính phủ triển khai Nghị quyết 188/2025/QH15.

Thủ tướng giao Bộ Xây dựng (cơ quan thường trực Ban chỉ đạo) chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương, cơ quan, đơn vị triển khai các nhiệm vụ được giao nêu trên; kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà và Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc để chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

	Hoàn thiện cơ chế đặc thù, khởi công các dự án đường sắt đúng tiến độ
	Chính thức khởi chạy chuyến tàu “Đường sắt Thống nhất - non sông liền một dải”
	Thủ tướng đốc thúc tiến độ dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội - Hải Phòng

Mây Hạ