Giải pháp liên kết vùng trong phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô

Sự kiện “Quà tặng của nhân gian” được tổ chức tại Hà Nội đầu năm 2025. Ảnh: Khánh Huy

Động lực khơi nguồn sáng tạo trong bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế - Xã hội Hà Nội Tạ Minh Thuận cho rằng, trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra sâu rộng, CNVH đang trở thành một trụ cột mới của tăng trưởng kinh tế, góp phần khẳng định vị thế quốc gia. Ở Việt Nam, việc thúc đẩy CNVH không chỉ là chiến lược phát triển ngành văn hóa, mà còn là định hướng mang tính quốc gia, nhằm khai thác tài nguyên văn hóa như một nguồn lực mới cho phát triển bền vững, giúp bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, xây dựng lòng tự hào dân tộc và sự tự tin trong hội nhập quốc tế.

Trước những điều kiện, tiềm năng ưu việt về văn hóa của TP ngàn năm văn hiến và của vùng đồng bằng sông Hồng, Hà Nội đã luôn chủ động thực hiện các hoạt động phát triển các ngành CNVH gắn với nhiều giải pháp, trong đó có việc thúc đẩy liên kết vùng để tạo thành những sản phẩm CNVH độc đáo, có sức cạnh tranh cao, đem lại giá trị gia tăng cho các chủ thể về nhiều mặt. Đây được xem là một trong những động lực khơi nguồn sáng tạo trong bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa không chỉ của riêng Hà Nội mà còn của cả vùng, góp phần tạo ra sức mạnh cho nền kinh tế và hình ảnh về một Thủ đô của một quốc gia đang phát triển năng động, ngày càng khẳng định vị thế của mình trên thế giới. Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm góp phần hiện thực hóa các mục tiêu phát triển CNVH là việc thực hiện nhiệm vụ “Giải pháp liên kết vùng trong phát triển một số sản phẩm CNVH Thủ đô với một số tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Hồng đến năm 2030.”

Theo các chuyên gia văn hóa, tiềm năng và định vị các ngành CNVH của Thủ đô, gồm 13 lĩnh vực: du lịch văn hóa; nghệ thuật biểu diễn; thủ công mỹ nghệ; thiết kế; quảng cáo; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; điện ảnh; thời trang; ẩm thực; phần mềm và các trò chơi giải trí; truyền hình và phát thanh; xuất bản; kiến trúc. Do đó, các chuyên gia đề xuất nên tập trung liên kết với các tỉnh, TP vùng đồng bằng sông Hồng phát triển 4 nhóm ngành, gồm: du lịch văn hóa, nghệ thuật biểu diễn, thủ công mỹ nghệ và ẩm thực.

Thúc đẩy liên kết vùng để tạo thành những sản phẩm công nghiệp văn hóa độc đáo

Theo các chuyên gia, các địa phương cần tạo cơ chế chính sách hợp tác công - tư; kết nối DN để xây dựng chuỗi sản phẩm liên kết đạt hiệu quả cao, có tính bền vững, mang nét đặc trưng, có sức cạnh tranh cao,… PGS.TS Nguyễn Chí Mỳ - nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế - Xã hội Hà Nội cho biết, vùng đồng bằng sông Hồng là cái nôi tiêu biểu của nền văn hóa Việt Nam lâu đời. Việc phát triển vùng cần phát huy tối đa các giá trị văn hóa - lịch sử đặc sắc của dân tộc hiện nay trong khu vực. Trên lĩnh vực phát triển CNVH, với lợi thế của vùng và nhất là lợi thế đặc biệt của Thủ đô Hà Nội - TP ngàn năm lịch sử văn hiến - anh hùng, TP của Di sản, TP Hòa bình, TP Sáng tạo, liên kết vùng sẽ tạo các không gian phát triển, giúp Hà Nội hoàn thành trách nhiệm là vai trò định hướng, dẫn dắt quá trình phát triển của vùng và cả nước.

PGS.TS Nguyễn Chí Mỳ nhấn mạnh, khi lựa chọn một số sản phẩm dịch vụ CNVH Thủ đô để liên kết với các tỉnh trong vùng cần bảo đảm sản phẩm phải có tiềm năng, lợi thế phát triển; có khả năng gây ấn tượng, uy tín, quan tâm, ưa thích của nhiều người. Sản phẩm có tiềm năng mang tính đại diện, tiếng vang, mang đậm bản sắc văn hóa địa phương, dân tộc; có khả năng quảng bá, phổ biến sản phẩm, dịch vụ và tiêu dùng rộng rãi; có khả năng mở rộng quy mô và có sức cạnh tranh; có tính độc đáo và khả năng xây dựng thương hiệu riêng; có khả năng liên kết trong sản xuất, phổ biến, tiêu dùng và xuất khẩu sản phẩm. Các sản phẩm cần góp phần định hướng phát triển văn hóa thẩm mỹ cho người tiêu dùng, nhất là lớp trẻ; góp phần bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc; tạo ra và góp phần đóng góp giá trị kinh tế và giá trị văn hóa cho địa phương, vùng và đất nước (quy mô, số lượng lao động, số lượng DN, mức đóng góp thuế trong GRDP, tác động tới tư duy, tình cảm, thái độ, hành vi của công chúng)...

Về vai trò của các không gian sáng tạo trong phát triển CNVH, PGS. TS Trần Thị Ngọc Quyên - Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu sáng tạo, Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội cho rằng, các sản phẩm văn hoá chỉ có thể phát triển và tiếp cận được với khách hàng khi được thể hiện thông qua các không gian sáng tạo. Cách tiếp cận này cũng đem đến cơ hội học hỏi cho nhiều người và mở rộng cơ hội huy động các nguồn lực trong cộng đồng để đem lại giá trị và phát triển văn hoá của từng địa phương và liên vùng. Phát triển liên kết vùng sẽ giúp có những sản phẩm được triển khai theo mô hình “cụm” CNVH.

Theo PGS.TS Trần Thị Ngọc Quyên, phát triển CNVH vùng đồng bằng sông Hồng cần kết hợp sáng tạo với công nghệ hiện đại để tạo sản phẩm đặc trưng. PGS.TS Trần Thị Ngọc Quyên đề xuất 5 mô hình liên kết vùng tiêu biểu như: liên kết Hà Nội – Nam Định với dòng sản phẩm nghi lễ; liên kết Hà Nội – Hải Dương với dòng sản phẩm làng nghề gốm; liên kết Hà Nội – Ninh Bình với hành trình trải nghiệm di sản kết hợp giáo dục… Trong các hoạt động liên kết, PGS.TS Trần Thị Ngọc Quyên cho rằng, việc phát triển các sản phẩm quà tặng liên vùng tại Hà Nội có ý nghĩa quan trọng. Quà lưu niệm không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng mà còn kết nối du khách với văn hóa bản địa và lưu giữ những giá trị độc đáo của điểm đến đó.

	Luật Thủ đô 2024: thúc đẩy phát triển văn hóa, thể thao và du lịch
	Phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế văn hóa trên tinh thần giữ gìn bản sắc và đổi mới sáng tạo
	Bước đi chiến lược

An Nhiên