Khám sức khỏe tiền hôn nhân – “Tấm lá chắn” bảo vệ hạnh phúc và chất lượng dân số

Hội nghị truyền thông vận động thanh niên nam nữ khám sức khỏe trước khi kết hôn do ngành dân số triển khai trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Ảnh: LG

Khi hạnh phúc gia đình bị đe dọa bởi bệnh lý di truyền

Hơn 10 năm trước, gia đình chị NTTT (huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc) vui mừng chào đón cậu con trai đầu lòng kháu khỉnh. Những tháng đầu, em bé phát triển khỏe mạnh như bao trẻ khác. Thế nhưng, khi được khoảng 6 tháng tuổi, bé thường xuyên bị sốt và quấy khóc bất thường. Gia đình đưa con đi khám ở nhiều nơi nhưng không phát hiện bệnh gì nghiêm trọng.

Chỉ đến khi đưa con đến Viện Dinh dưỡng Quốc gia và Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương làm xét nghiệm chuyên sâu, kết quả cho thấy bé mắc bệnh tan máu bẩm sinh thể nặng – một căn bệnh di truyền từ cả bố và mẹ. Từ đó đến nay, bé phải truyền máu định kỳ, uống thuốc thải sắt suốt đời với chi phí tốn kém và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe lẫn tương lai.

Đây chỉ là một trong số hàng chục ngàn trường hợp trẻ em mắc dị tật bẩm sinh được ghi nhận mỗi năm tại Việt Nam. Theo ước tính, mỗi năm cả nước có khoảng 22.000 – 30.000 trẻ sinh ra không lành lặn, mang trong mình các hội chứng và bệnh lý như Down, Edwards, dị tật ống thần kinh, thiếu men G6PD, suy giáp bẩm sinh, tăng sản tuyến thượng thận, tan máu bẩm sinh... Phần lớn các bệnh lý này đều có thể phát hiện sớm và can thiệp kịp thời nếu các cặp đôi được tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn, cũng như thực hiện sàng lọc trước và sau sinh.

Rào cản tâm lý khiến giới trẻ e ngại

Theo Phòng Dân số, Sở Y tế tỉnh Vĩnh Phúc, mặc dù khám sức khỏe tiền hôn nhân mang lại nhiều lợi ích thiết thực, song trên thực tế, việc tiếp cận dịch vụ này vẫn gặp nhiều khó khăn, một trong những nguyên nhân lớn là tâm lý e ngại của nhiều bạn trẻ. Không ít người cho rằng khám sức khỏe trước hôn nhân là “không tin tưởng nhau”, hoặc sợ phát hiện bệnh sẽ ảnh hưởng đến tình cảm, dẫn đến đổ vỡ.

Chính những định kiến này đã vô tình tạo ra rào cản tâm lý, khiến việc khám sức khỏe tiền hôn nhân trở thành điều nhạy cảm, thậm chí là điều “không nên nhắc đến”.

Trong khi đó, khám sức khỏe tiền hôn nhân là bước chuẩn bị cần thiết, giúp các cặp đôi sớm phát hiện các bệnh lây truyền qua đường tình dục, đánh giá khả năng sinh sản, tư vấn về kế hoạch hóa gia đình, phòng tránh dị tật thai nhi và đảm bảo sự phát triển toàn diện cho thế hệ tương lai.

Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân, hướng đến một thế hệ khỏe mạnh từ gốc

Nhận thức được vai trò quan trọng của hoạt động này, những năm qua, tỉnh Vĩnh Phúc đã triển khai nhiều mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân nhằm nâng cao nhận thức cho giới trẻ. Đến nay, mô hình đã được triển khai tại 136 xã, phường, thị trấn, thu hút gần 5.500 người trong độ tuổi vị thành niên và thanh niên tham gia.

Điểm đáng chú ý của mô hình là việc tổ chức các buổi tư vấn, khám sức khỏe miễn phí dành cho các cặp đôi chuẩn bị kết hôn. Không chỉ dừng lại ở việc khám và tư vấn y tế, các buổi sinh hoạt còn tạo điều kiện để các bạn trẻ được giao lưu, trao đổi, học hỏi về tình bạn khác giới, tình yêu lành mạnh, tình dục an toàn, kỹ năng phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, phòng chống các bệnh lây qua đường tình dục, HIV/AIDS...

Xe tuyên truyền lưu động, phổ biến kiến thức vận động người dân tham gia khám sức khỏe tiền hôn nhân, nâng cao chất lượng dân số. Ảnh: LG.

Thời gian tới, Phòng Dân số, Sở Y tế tỉnh Vĩnh Phúc sẽ tiếp tục đẩy mạnh mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân, kết hợp mở rộng mạng lưới dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn. Song song với đó là đẩy mạnh truyền thông, thay đổi nhận thức cộng đồng, đặc biệt là nhóm thanh niên – vị thành niên, giúp họ hiểu đúng, đủ và chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe của chính mình cũng như thế hệ mai sau.

Khám sức khỏe tiền hôn nhân không chỉ là việc làm khoa học, văn minh mà còn là hành động thể hiện trách nhiệm với tương lai gia đình và xã hội. Càng nhiều bạn trẻ nhận thức đúng và thực hiện nghiêm túc, càng góp phần xây dựng một thế hệ tương lai khỏe mạnh, chất lượng dân số ngày một nâng cao.

	Vĩnh Phúc: chung tay phòng bệnh tan máu bẩm sinh
	Bộ Y tế yêu cầu tăng cường ứng phó COVID-19 trước nguy cơ gia tăng ca mắc
	Tổ chức Chiến dịch bổ sung vitamin A kết hợp tẩy giun cho trẻ đợt 1 năm 2025

Sỹ Hào