Kỳ 1: Chuyện ở nơi… cái ác trả giá
 |
| Bà Trương Mỹ Lan tại phiên toà vừa xét xử. |
| LTS: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự vừa được Quốc hội thông qua có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025, trong đó bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, tuy nhiên việc bỏ án tử hình không làm giảm tính răn đe của pháp luật mà còn thể hiện sự nhân đạo, tăng hiệu quả thu hồi tài sản thất thoát; phù hợp với tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng của Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực tư pháp. Ấn phẩm Pháp luật và Xã hội có loạt bài ghi nhận những nỗ lực của Quốc hội trong bảo đảm quyền con người. |
Rút kháng nghị bất ngờ…
Còn nhớ, ngày 5/12/2017, Tòa án Nhân dân TP Hồ Chí Minh xét xử sơ thẩm vụ án nguyên Giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) Bến Thành Nguyễn Thị Hoàng Oanh (SN 1960) và đồng phạm về các tội “Tham ô tài sản”, “Nhận hối lộ”, “Đưa hối lộ”, “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng và “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Agribank– Chi nhánh Bến Thành.
Theo nội dung vụ án, từ năm 2008 - 2012, Oanh và đồng phạm đã tham ô của Agribank - Chi nhánh Bến Thành hơn 31 tỷ đồng thông qua các hợp đồng vay vốn khống. Bị cáo Oanh nhận hối lộ hơn 24,6 tỷ đồng từ bị cáo Lê Văn Tính, nguyên giám đốc Công ty Kim Gia Thuận, nhằm ký duyệt cho Tính vay 137 tỷ đồng dù hồ sơ không đủ điều kiện vay.
Với hậu quả trên, năm 2017, bị cáo Oanh bị tuyên phạt tù chung thân về tội "Tham ô tài sản", tù chung thân về tội "Nhận hối lộ", 12 năm tù về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”, tổng hợp hình phạt là tù chung thân.
Sau bản án sơ thẩm, bị cáo Oanh kháng cáo kêu oan. Đồng thời, cho rằng mức án tù chung thân đối với bị cáo Oanh là quá nhẹ chưa tương xứng với hành vi phạm tội và hậu quả nên Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) TP Hồ Chí Minh kháng nghị, đề nghị TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm tăng hình phạt đối với bị cáo Oanh từ chung thân lên tử hình về tội “Tham ô tài sản”.
Tại phiên xử phúc thẩm ngày 20/5/2021, đại diện VKSND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã rút kháng nghị của VKSND TP Hồ Chí Minh tăng hình phạt từ chung thân lên tử hình đối với bị cáo Oanh.
Theo đại diện VKSND, sau khi có kết quả giám định kết luận bị cáo Oanh và Đ.M.N có quan hệ huyết thống mẹ - con ruột. Tại thời điểm giám định tháng 5/2021, Đ.M.N có độ tuổi từ 15 năm 6 tháng đến 16 năm. Vì vậy, đủ căn cứ xác định tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội, bị cáo Oanh đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi.
Theo Điều 35 Bộ luật Hình sự năm 1999 (nay Điều 40 Bộ luật Hình sự năm 2015), quy định không áp dụng hình phạt tử hình đối với phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi khi phạm tội hoặc khi xét xử.
VKSND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã rút kháng nghị của VKSND TP Hồ Chí Minh về việc tăng hình phạt từ chung thân lên tử hình đối với bị cáo Oanh do phát sinh tình tiết mới nêu trên.
… thêm những chính sách nhân văn
Nguyễn Thị Duyên Quỳnh cũng là một trường hợp may mắn đặc biệt. Năm 1998, 3 tháng sau khi Quỳnh sinh con gái đầu lòng, trong một cơn ghen bệnh hoạn với con riêng của chồng, Quỳnh chở bé này qua cầu Thăng Long và chọn đoạn nước chảy xiết nhất để ném bé xuống sông.
Trong cả hai phiên tòa sơ thẩm của TAND TP Hà Nội và phúc thẩm của TAND tối cao, Quỳnh đều bị tuyên án tử hình về tội "Giết người".
Nhưng trong khi Quỳnh đang bị tạm giam tại trại giam Hà Nội chờ ngày ra trường bắn, ngày 21/12/1999, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 32/1999/QH10 có hiệu lực từ ngày 1/7/2000, theo đó: "Không áp dụng hình phạt tử hình đối với phụ nữ có thai, phụ nữ nuôi con dưới 36 tháng tuổi khi phạm tội hoặc khi xét xử...".
Quỳnh may mắn là bị án tử hình đầu tiên được thoát án tử nhờ vào đứa con gái nhỏ theo chính sách nhân đạo này. Khi phạm vào tội ác tày trời kia, con gái Quỳnh mới 3 tháng tuổi. Bản án tử hình của Quỳnh được chuyển thành tù chung thân.
Gần đây nhất, ngày 25/6, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội Khóa XV, với 429/439 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (bằng 89,75% tổng số đại biểu Quốc hội), Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Theo đó, 8 tội danh trong đó có tội “Tham ô tài sản”, “Nhận hối lộ” bỏ án tử hình. Đây sẽ là động lực cho nhiều bị án đang chấp hành án trong các đại án kinh tế tích cực khắc phục hậu quả, trong đó có bà Trương Mỹ Lan, cựu Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Theo đó, bà Lan ở giai đoạn 1 của vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đang phải chấp hành hình phạt chung là tử hình (tội "Tham ô tài sản bị" tuyên án tử hình). Ở giai đoạn 2 bà Lan phải chấp hành chung là 30 năm tù; tổng hợp hình phạt chung của cả hai giai đoạn mà bà Lan phải thi hành là tử hình.
Căn cứ vào quy định mới thì những bản án đã tuyên đối với bà Lan đều tuyên án trước ngày 1/7/2025, nên hình phạt tử hình mà bị án Lan đang phải chấp hành sẽ không thi hành mà Chánh án TAND tối cao sẽ quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân…
(Còn nữa)
| Hiện nay trên thế giới tổng cộng đã có 145 quốc gia, tương đương hơn 70%, đã bãi bỏ án tử hình trong luật pháp hoặc trên thực tế, theo Trung tâm Thông tin Án tử hình có trụ sở tại Mỹ. Án tử là một hình phạt không nên tồn tại trong thế kỷ XXI... Các nhà tội phạm học và chuyên gia đã chứng minh rằng việc áp dụng án tử hình có nguy cơ dẫn đến việc hành quyết những người vô tội” - Cao ủy Liên Hợp quốc (LHQ) về nhân quyền Volker Türk nhận định. Năm 2024, Đại hội đồng LHQ đã thông qua Nghị quyết thứ 10 về việc hoãn thi hành án tử hình, với 130 phiếu thuận trong số 193 quốc gia thành viên LHQ. 42% án tử hình trên thế giới là vì các tội liên quan ma túy, xảy ra ở ít nhất bốn quốc gia gồm Trung Quốc, Iran, Singapore và Saudi Arabia trong đó Iran chiếm 52%. Năm 2024, 13 quốc gia đã áp dụng ít nhất 337 bản án tử hình mới cho các tội liên quan ma túy. |
| Chính sách nhất quán của Việt Nam là bảo vệ và thúc đẩy quyền con người | |
| Việt Nam tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách về quyền con người |
Nhật Nam
Đường dẫn bài viết: https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/ky-1-chuyen-o-noi-cai-ac-tra-gia-422981.html
In bài viếtBản quyền thuộc về "Pháp Luật và Xã hội - Chuyên trang của Báo Kinh tế & Đô thị", chỉ được dẫn nguồn khi có thỏa thuận bằng văn bản.