Thầy giáo đưa âm nhạc vào học đường nhận Bằng “Sáng kiến Thủ đô” 2025

Thầy giáo Nguyễn Khắc Lý nhận giải thưởng Nhà giáo Hà Nội tâm huyết, sáng tạo năm 2024. Ảnh: NVCC

Khi thầy giáo dạy Hóa “gõ cửa” âm nhạc

Trước đây, Trường THPT Phùng Khắc Khoan - Thạch Thất từng là một trong nhiều trường phổ thông tại TP Hà Nội không có giáo viên âm nhạc, thiếu phòng học chức năng và không có điều kiện tổ chức giảng dạy bộ môn này. Trong nhiều năm, âm nhạc gần như là “khoảng trống” trong đời sống học đường, do không nằm trong nhóm môn thi tốt nghiệp, lại càng khó được quan tâm đầu tư tại các trường vùng ngoại thành.

Năm 2020, khi Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 (GDPT 2018) chính thức được triển khai, trong đó âm nhạc là môn học lựa chọn ở cấp THPT, nhiều cơ sở giáo dục gặp lúng túng. Tình trạng thiếu giáo viên chuyên trách, kinh phí eo hẹp, thiếu mô hình triển khai thực tế… khiến nhiều trường buộc phải “trì hoãn” đưa âm nhạc vào chương trình học chính khóa.

Giữa bối cảnh ấy, thầy Nguyễn Khắc Lý - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Phùng Khắc Khoan - Thạch Thất, vốn là giáo viên dạy môn hóa học, kiêm phụ trách hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp đã có quyết định táo bạo: đưa âm nhạc vào giảng dạy chính khóa tại trường, bất chấp việc không có giáo viên chuyên ngành.

Không có nền tảng âm nhạc chuyên sâu, thầy Nguyễn Khắc Lý bắt đầu bằng việc tự học qua các khóa online, tham khảo chương trình đào tạo của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam và Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ thuật Hà Nội. Đồng thời, thầy chủ động kết nối với các giảng viên âm nhạc chuyên nghiệp, tìm kiếm giải pháp giảng dạy tiết kiệm chi phí nhưng vẫn đảm bảo chất lượng.

Từ năm học 2022 - 2023, nhà trường triển khai mô hình học âm nhạc kết hợp trực tuyến và thực hành tại lớp. Các lớp lý thuyết được tổ chức qua nền tảng Microsoft Teams, có lưu trữ video bài giảng để học sinh ôn tập. Việc thực hành nhạc cụ diễn ra trực tiếp trên lớp, học sinh quay video biểu diễn gửi vào nhóm Facebook lớp học, giáo viên theo dõi và phản hồi cá nhân.

Hai loại nhạc cụ chính được lựa chọn là sáo trúc và guitar. Sáo trúc có giá thành thấp, gần gũi với âm nhạc truyền thống, còn guitar phù hợp xu hướng hiện đại, dễ tiếp cận với học sinh. Từ mô hình thí điểm ban đầu, năm học 2024 - 2025, nhà trường đã tổ chức được 14 lớp âm nhạc, với hơn 600 học sinh, chia thành 8 lớp sáo trúc và 6 lớp guitar.

Để phục vụ việc học 2 - 3 tiết mỗi tuần, trường đầu tư 100 cây sáo và 40 cây đàn, đảm bảo 100% học sinh có nhạc cụ thực hành. Mô hình này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn mang lại hiệu quả cao trong thực tế giảng dạy.

Theo khảo sát của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam năm 2024, hơn 300 học sinh của trường đã có thể sử dụng thành thạo ít nhất một loại nhạc cụ - con số hiếm thấy ở cấp THPT, đặc biệt tại một trường công lập vùng ngoại thành.

“Gỡ” nút thắt nguồn lực giáo viên âm nhạc

Thầy Nguyễn Khắc Lý nhận định, chủ trương đưa môn âm nhạc vào chương trình THPT là bước tiến đột phá, giúp cân bằng giữa các môn học. Tuy nhiên, việc triển khai đang gặp khó khăn nghiêm trọng về đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất.

Khảo sát cho thấy, hiện tại các trường THPT chưa có định biên giáo viên âm nhạc, khiến việc tuyển dụng gặp nhiều vướng mắc. Riêng Hà Nội, năm 2023 có 84 chỉ tiêu tuyển dụng môn âm nhạc nhưng chỉ tuyển được 22 giáo viên. Trong 241 trường THPT, chỉ 30 trường giảng dạy môn học này.

Trên toàn quốc, gần 3.000 trường THPT nhưng thiếu tới 2.800 giáo viên âm nhạc, con số còn chưa phản ánh đầy đủ do đặc thù giảng dạy yêu cầu giáo viên phải có bằng đại học chuyên ngành biểu diễn, trong khi nguồn đào tạo cực kỳ hạn chế.

Từ thực tế đó, thầy Nguyễn Khắc Lý đề xuất mô hình giảng dạy kết hợp online - offline, sử dụng giáo trình chuẩn cùng nhạc cụ đơn giản như sáo trúc, guitar và hợp tác với giảng viên âm nhạc chuyên nghiệp nhằm bảo đảm chất lượng giảng dạy trong điều kiện thiếu nhân lực.

Cụ thể, Trường THPT Phùng Khắc Khoan - Thạch Thất đã hợp tác với Công ty cổ phần Học viện Đào tạo và Phát triển Âm nhạc Việt Nam - đơn vị quy tụ các giảng viên của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam và Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội.

Không dừng lại ở việc giảng dạy trong trường, mô hình âm nhạc của thầy Nguyễn Khắc Lý được TP Hà Nội chọn là một trong hai điểm cầu tổ chức Hội thảo chuyên đề môn âm nhạc bậc THPT năm học 2023 - 2024. Cũng trong năm này, mô hình được công nhận là sáng kiến cấp TP, đồng thời được phổ biến nhân rộng tới toàn bộ các trường THPT trên địa bàn.

Đặc biệt, vào tháng 6/2025, thầy Nguyễn Khắc Lý nhận quyết định là một trong 30 cá nhân nhận Bằng “Sáng kiến Thủ đô” do UBND TP Hà Nội trao tặng. Đây là sự ghi nhận cho đề tài “Giải pháp triển khai chương trình GDPT 2018 đối với môn âm nhạc cấp THPT trong bối cảnh thiếu giáo viên ở Hà Nội” - một trong những sáng kiến nổi bật xuất phát từ thực tiễn trường học, áp dụng hiệu quả và có tính lan tỏa.

Trước đó, thầy Nguyễn Khắc Lý cũng từng đoạt giải cao trong các hội thi sáng kiến cấp ngành với các đề tài về đổi mới quản lý và phát triển chuyên môn. Nổi bật là giải thưởng “Nhà giáo Hà Nội tâm huyết, sáng tạo” lần thứ 8, năm 2024.

	Thầy giáo trẻ “hai giỏi”
	6 bài thi của học sinh Hà Nội lọt chung kết toàn quốc Đại sứ Văn hóa đọc 2025
	Đội tuyển Việt Nam xuất sắc giành 4 huy chương tại Olympic Sinh học quốc tế 2025

An Nhiên