Hoạt động thử nghiệm có kiểm soát tạo đột phá phát triển Thủ đô

Công nhân sản xuất thiết bị điện tại Công ty cổ phần Kỹ thuật công nghiệp Á Châu. Ảnh Đỗ Tâm.

Nhiều ưu đãi

Hà Nội đang lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Nghị quyết của HĐND TP Hà Nội quy định hoạt động thử nghiệm có kiểm soát tại TP Hà Nội (thực hiện Điều 25 Luật Thủ đô 2024). Theo đó, Nghị quyết gồm 6 chương, 27 điều, quy định chi tiết về tiêu chí, điều kiện lựa chọn, trình tự, thủ tục đăng ký, thẩm định, cấp phép, điều chỉnh gia hạn và kết thúc việc thử nghiệm có kiểm soát; cơ chế hướng dẫn, kiểm soát quá trình thử nghiệm; chính sách khuyến khích, hỗ trợ thử nghiệm; kiểm soát rủi ro trong quá trình thử nghiệm; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong quá trình thử nghiệm có kiểm soát.

Mục tiêu của thử nghiệm có kiểm soát nhằm tạo lập môi trường thử nghiệm (bao gồm môi trường thể chế, hạ tầng kỹ thuật, công nghệ, tài chính) để hỗ trợ xây dựng, phát triển các sản phẩm thử nghiệm phù hợp với nhu cầu của thị trường, đánh giá rủi ro, chi phí, lợi ích của các giải pháp thử nghiệm, qua đó thúc đẩy ứng dụng và thương mại hóa các sản phẩm thử nghiệm mới mang lại giá trị, hiệu quả cao về kinh tế - xã hội.

Góp phần hình thành và phát triển khoa học và công nghệ, DN khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo có khả năng cạnh tranh trong nước và quốc tế; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Xây dựng và hoàn thiện các quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức kỹ thuật mới, cơ chế giám sát, hỗ trợ nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và phát triển thị trường cho sản phẩm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; kiến nghị các giải pháp hoàn thiện pháp luật về các lĩnh vực, nội dung có liên quan làm cơ sở cho việc áp dụng chính thức các sản phẩm công nghệ, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh mới đã được thử nghiệm.

Thời hạn thực hiện thử nghiệm có kiểm soát tối đa là 3 năm tùy từng sản phẩm thử nghiệm và lĩnh vực thử nghiệm cụ thể, tính từ thời điểm được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép thử nghiệm; có thể được gia hạn một lần không quá 3 năm; thời hạn của giấy phép thử nghiệm không được vượt quá thời hạn hiệu lực của một trong các loại giấy tờ sau đây: giấy chứng nhận đăng ký DN hoặc giấy chứng nhận đăng ký hoạt động; giấy phép thành lập, giấy phép hoạt động chuyên ngành do cơ quan có thẩm quyền cấp theo quy định của pháp luật đối với ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; giấy chứng nhận đầu tư hoặc giấy phép đầu tư (đối với tổ chức, DN có vốn đầu tư nước ngoài); văn bản cho phép hoạt động hoặc quyết định thành lập tổ chức (đối với tổ chức sự nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức khoa học và công nghệ).

Các lĩnh vực ưu tiên thử nghiệm có kiểm soát gồm: lĩnh vực trọng điểm về khoa học và công nghệ của Thủ đô được ưu tiên thử nghiệm có kiểm soát bao gồm công nghệ số, công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ chế tạo - tự động hóa, công nghệ môi trường, giảm phát thải các-bon, ứng phó với biến đổi khí hậu, công nghệ giáo dục, công nghệ y tế, đô thị thông minh, môi trường, công nghệ tài chính, nông nghiệp công nghệ cao. Thử nghiệm có kiểm soát các sản phẩm thử nghiệm trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa. Các lĩnh vực ưu tiên cập nhật, sửa đổi, bổ sung theo từng giai đoạn và được UBND TP ban hành danh mục theo thẩm quyền.

Tạo chuyển biến mạnh mẽ

Chia sẻ ý kiến trong Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Nghị quyết quy định hoạt động thử nghiệm có kiểm soát tại TP Hà Nội do Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội tổ chức, TS Lê Văn Hoạt, nguyên Phó Chủ tịch HĐND TP cho rằng, khoản 4, Điều 25 tại điểm d có quy định nguyên tắc về việc miễn trừ trách nhiệm dân sự và hình sự với tổ chức, DN và cá nhân có liên quan trong thực hiện thử nghiệm có kiểm soát, nhưng trong 7 nguyên tắc ghi trong dự thảo không thấy có nội dung này.

Thêm nữa, tại khoản 5, Điều 25 còn có nội dung HĐND TP quy định phạm vi miễn áp dụng các quy định pháp luật đối với từng dự án cụ thể trên cơ sở đánh giá về mức độ rủi ro và khả năng kiểm soát. Do vậy, mặc dù có quy định về nội dung này ở Điều 19, Chương V nhưng không nên bỏ nội dung này trong nguyên tắc chung...

Ông Phạm Ngọc Thảo - nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP - Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật, cho rằng, Nghị quyết này cùng với những nghị quyết khác của HĐND TP về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, về ưu tiên ứng dụng khoa học công nghệ phát triển sản phẩm mới giảm phát thải, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất... tạo thành một tổng thể các cơ chế chính sách đồng bộ, đầy đủ sẽ tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ đến phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, xứng đáng là một trung tâm khoa học công nghệ của cả nước.

Nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Phạm Ngọc Thảo đề nghị, cơ quan soạn thảo bổ sung vào Điều 3, thêm một khoản về khái niệm “Thử nghiệm có kiểm soát” một cách tóm tắt. Theo đó, thử nghiệm có kiểm soát là việc thử nghiệm công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh mới có tính đổi mới sáng tạo, có khả năng mang lại giá trị, hiệu quả cao về kinh tế - xã hội mà pháp luật có quy định. Làm rõ khái niệm như vậy sẽ đầy đủ và logic với các khái niệm sau đó trong Điều 3.

PGS.TS Bùi Thị An, Chủ tịch Hội Nữ trí thức TP đánh giá cao sự chuẩn bị kỹ lưỡng Nghị quyết của ban soạn thảo. Đề nghị bổ sung quy định rõ tiêu chí lựa chọn dự án, nếu không rõ tiêu chí, rất dễ dẫn đến sự cảm tính hoặc thiên lệch trong phê duyệt. Trong tiêu chí nên bổ sung: tính mới (mới với thế giới hay Việt Nam? tính khả thi, mức độ rủi ro? Năng lực tổ chức thử nghiệm (công trình sư), khả năng nhân rộng?... Phải có nội dung phân tích và quản trị rủi ro đối với người dùng, cộng đồng, thị trường, cơ quan quản lý và các bên liên quan khác. Cam kết bằng văn bản về việc đảm bảo an toàn cho người dùng và cộng đồng, có cơ chế giải quyết khiếu nại và phương án bồi thường thiệt hại nếu có rủi ro. Cung cấp thông tin, tài liệu chứng minh năng lực phù hợp với phương án thử nghiệm, có lộ trình cụ thể cho giai đoạn phát triển sản phẩm sau khi kết thúc thử nghiệm.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội Nguyễn Lan Hương đề nghị Sở KH&CN tiếp thu đầy đủ các ý kiến phản biện của các chuyên gia; đồng thời bổ sung, sửa đổi dự thảo Nghị quyết theo hướng rõ nội dung, rõ đặc thù của Hà Nội, đặc biệt là khi TP Hà Nội đã nằm trong mạng lưới các TP sáng tạo của UNESCO.

	Luật Thủ đô 2024: quy định về tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa
	Đại diện cộng đồng dân cư tham gia quản lý khu phát triển thương mại và văn hóa
	Quy định trình tự, thủ tục phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình tại bãi sông, bãi nổi

Công Phương