Kỳ cuối: Không có vùng cấm, không có ngoại lệ

Các đối tượng sản xuất thuốc giả vừa bị bắt giữ, khởi tố. Ảnh: Công an tỉnh Thanh Hóa

“Xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực”

Tháng hành động chống hàng giả, hàng nhái, hàng lậu và xâm phạm sở hữu trí tuệ trên toàn quốc (15/5–15/6/2025) được Chính phủ phát động với quy mô chưa từng có. Đây là cuộc “tổng tiến công” vào hàng lậu, hàng giả - vấn nạn phá hoại niềm tin thị trường, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân và sự lành mạnh của nền kinh tế.

Chỉ thị 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 về tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong tình hình mới của Thủ tướng Chính phủ đã nêu rõ: công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả phải được thực hiện thường xuyên, toàn diện, liên tục, không ngừng nghỉ, với phương châm “xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực”, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.

Tại hội nghị trực tuyến toàn quốc về đánh giá đợt cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong lĩnh vực y tế do Bộ Y tế tổ chức, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh: quản lý thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thiết bị y tế là lĩnh vực đặc biệt quan trọng, liên quan trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của toàn hệ thống chính trị. Do đó, Bộ Y tế kiên quyết không khoan nhượng với các hành vi sản xuất, buôn bán, lưu thông hàng giả trong lĩnh vực này.

Bộ trưởng khẳng định, mọi vi phạm đều phải được xử lý nghiêm minh. Đồng thời, Bộ sẽ xem xét trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức buông lỏng quản lý hoặc tiếp tay, bao che cho vi phạm.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng cho rằng cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa để giúp người tiêu dùng nhận biết sản phẩm hợp pháp và tạo dựng niềm tin thị trường. Việc phòng chống hàng giả không thể chỉ trông chờ vào các tháng cao điểm, mà cần duy trì thường xuyên, kết hợp với phát động phong trào toàn dân tố giác tội phạm.

Thời gian tới, Bộ Y tế sẽ siết chặt kiểm soát đăng ký, quảng cáo, lưu hành và truy xuất nguồn gốc sản phẩm; đồng thời tăng mức xử phạt hành chính nhằm răn đe hành vi vi phạm.

Chỉ sau vài ngày phát động cao điểm, nhiều vụ việc lớn về thuốc và thực phẩm giả đã được phát hiện. Một tổ công tác đặc biệt cũng được thành lập để kiểm tra tại các địa phương, ngăn chặn tình trạng “án binh bất động” hay làm lấy lệ.

Các chuyên gia cho rằng, ngoài việc siết luật, điều quan trọng là cần xây dựng văn hóa đạo đức trong kinh doanh. Hoạt động kinh doanh phải lấy sự minh bạch, cạnh tranh lành mạnh và giữ chữ “tín” làm nền tảng. DN cần từ bỏ mọi thủ đoạn phi pháp để trục lợi. Với khách hàng, cần đặt lợi ích người tiêu dùng lên hàng đầu.

Đặc biệt, DN phải nâng cao trách nhiệm trong giám sát và tiêu thụ hàng hóa. Khi quyền sở hữu trí tuệ bị xâm phạm, chủ thể cần chủ động hợp tác với các cơ quan chức năng để xử lý. Mỗi người tiêu dùng cũng cần trở thành người tiêu dùng thông thái, góp phần chống lại hàng giả từ gốc rễ.

Để đạt hiệu quả bền vững, hệ thống pháp luật cũng cần được tiếp tục hoàn thiện. Các mức xử phạt vi phạm hành chính, thậm chí là hình sự, cần được nâng lên để đảm bảo tính răn đe mạnh mẽ, tương xứng với mức độ nguy hại mà hàng giả gây ra.

Không thể nhân đạo với tội ác có chủ đích

Thượng tá Vũ Thanh Tùng, Phó Cục trưởng C03 (Bộ Công an) cho biết, việc chậm ban hành các quy định và hướng dẫn thi hành luật đã tạo ra những lỗ hổng cho hành vi vi phạm. "Chúng tôi đã có kiến nghị báo cáo Quốc hội tăng mức phạt tù, nâng mức xử phạt tiền để đảm bảo răn đe. Chúng ta phải nhận thức rõ việc phòng chống hàng thuốc, thực phẩm giả không chỉ là trách nhiệm của Bộ Y tế mà là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, từ trung ương đến địa phương" - đại diện C03 nhấn mạnh.

Vấn đề này cũng làm nóng nghị trường, trong phiên thảo luận tại hội trường về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, góp ý vào khoản 22 Điều 1 của dự thảo luật về sửa đổi, bổ sung khoản 4, khoản 5 và khoản 6 của Điều 194 quy định về tội sản xuất buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh và thuốc phòng bệnh, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đoàn Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Đắk Lắk) cho rằng, tại điểm b khoản 4 đã quy định phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tù chung thân không xem xét giảm án khi làm chết 2 người trở lên.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt, điều kiện quy định cho tội phạm này chưa tương xứng với tính chất hành vi phạm tội và chưa thể hiện sự răn đe đối với loại tội phạm này trong thực tế. Những đối tượng tham gia vấn đề phạm tội với tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh đã gây ra rất nhiều vấn đề, để lại cho xã hội nhiều hậu quả rất nặng nề. Từ tội phạm này cũng đã làm ảnh hưởng, thiệt hại nặng nề về vật chất, về tài sản đặc biệt là xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của con người.

Theo đó, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt đề nghị không nên khoan nhượng với với tội danh này và cần phải có quy định mang tính chất răn đe, kiên quyết đối với tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh và thuốc phòng bệnh.

Cũng về nội dung này, đại biểu Nguyễn Thanh Sang, (đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh) cho rằng, với tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh, mặc dù từ trước đến nay chưa có hình phạt tử hình nào đối với tội danh này nhưng trong tình hình hiện nay, do lợi nhuận chi phối nên các đối tượng sản xuất, buôn bán thuốc giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh diễn biến hết sức phức tạp.

"Nếu chúng ta nói rằng tội giết người bằng một nhát dao có thể định lượng được, chúng ta nói là côn đồ, mất hết nhân tính. Song, tội sản xuất thuốc chữa bệnh, phòng bệnh cũng mất nhân tính không kém gì hành vi giết người, bởi đó là hành vi táng tận lương tâm, biết rồi mà vẫn làm, gây ra hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của người dân" - đại biểu Nguyễn Thanh Sang khẳng định.

Cuộc đấu tranh đối với vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng là công việc không chỉ của riêng một tổ chức hay cá nhân mà phải là công việc của toàn xã hội mà trước hết là cần hoàn thiện các quy định của pháp luật; có sự phối kết hợp chặt chẽ hơn nữa giữa các cơ quan thực thi pháp luật, nâng cao ý thức của tổ chức và cá nhân. Có làm được như vậy thì mới từng bước đẩy lùi được vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng gây nhức nhối xã hội hiện nay.

	Kỳ 1: Những ổ hàng giả bị bóc trần
	Kỳ 2: Hậu quả khôn lường – không chỉ là chuyện mất tiền
	Kỳ 3: Vì sao hàng giả vẫn còn đất sống?

Minh Nhật