Kỳ 1: Chiến lược đưa nghệ thuật vào học đường

Tiết mục trình diễn của CLB Cầm Ca tại Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam. Ảnh: Hà Thu

Từ “môn phụ” trở thành nền tảng phát triển nhân cách

Suốt nhiều năm qua, các bộ môn nghệ thuật như âm nhạc, mỹ thuật, thể dục thường bị gắn mác “môn phụ”. Học để đủ điểm, học để hoàn thành chương trình, học trong điều kiện thiếu thốn giáo cụ và giáo viên, điều này khiến không ít học sinh dù tiếp xúc với nghệ thuật nhưng không hề có cảm thụ, không thể phát triển năng khiếu. Thực tế, học sinh học nhạc nhưng không biết chơi nhạc cụ, học mỹ thuật mà không biết cảm tranh, học thể thao chỉ để hoàn thành giờ lên lớp. Điều này vô hình chung khiến học sinh thiếu đi khả năng cảm thụ cái đẹp, hạn chế khả năng biểu đạt cảm xúc.

Một giáo viên dạy âm nhạc chia sẻ, rất nhiều học sinh mê hát, yêu nhạc nhưng không có nhạc cụ để học, mỗi tiết học chỉ là nghe hát và ghi chép, điều đó làm mất đi cái vẻ đẹp vốn có của nghệ thuật.

Trong bài viết “Học tập suốt đời” Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh: “Tiếp tục hoàn thiện hệ thống giáo dục theo định hướng mở, linh hoạt, liên thông, tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi công dân và thực hiện đào tạo theo nhu cầu của thị trường”. Đó chính là nền tảng để các môn năng khiếu không bị “đóng khung” như một hoạt động phụ mà trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình phát triển cá nhân.

Trước lời gợi mở của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc mời ca sĩ, nhạc sĩ, vận động viên, họa sĩ giỏi dạy vẽ, dạy âm nhạc, thể dục thể thao cho học sinh, là một nghệ nhân trẻ Thủ đô và cử nhân ngành Mỹ thuật, nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát (thị xã Sơn Tây, Hà Nội) hoàn toàn ủng hộ chủ trương này.

“Đây là một chủ trương rất nhân văn và thiết thực. Tôi mong muốn chủ trương được vận hành nhanh vào thực tế, phát huy hết hiệu quả. Việc này rất cần sự chỉ đạo mạnh mẽ từ các cấp, các ngành, hệ thống các trường học và địa phương chiêu mộ những nghệ nhân tài năng, họa sĩ, nghệ sĩ giỏi trong từng lĩnh vực để bổ sung vào chương trình giáo dục, nhằm truyền tải được những giá trị hữu ích nhất đến các bạn học sinh” - nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát cho biết.

Tương tự, ca sĩ Hòa Minzy - một ca sĩ nổi tiếng trong giới trẻ, từng tạo cơn sốt với ca khúc “Bắc Bling” khi đạt hơn 200 triệu view và liên tiếp giành thứ hạng cao trên nhiều bảng xếp hạng quan trọng như "Bài hát phổ biến nhất" và "Video thịnh hành toàn thế giới". Ca khúc “Bắc Bling” tạo hiệu ứng cao cộng đồng và được các em học sinh rất yêu thích.

Nữ ca sĩ Hòa Minzy rất phấn khởi trước chỉ đạo gợi mở của lãnh đạo Đảng về việc đưa nghệ sĩ, nghệ nhân, vận động viên thể thao về các trường chỉ dạy cho học sinh để giúp các em hiểu, tiếp thu trực tiếp từ những người đã qua trải nghiệm. “Tôi cũng mong trở thành cô giáo trợ giảng về âm nhạc trong trường. Đồng thời, tôi cũng kỳ vọng các nghệ sĩ sẽ thu xếp thời gian đến các trường để chia sẻ, truyền đam mê âm nhạc, văn hóa dân tộc đến với các bạn nhỏ” - ca sĩ Hòa Minzy chia sẻ.

Hành trình mới, tư duy mới

Thực tế, chủ trương đưa nghệ thuật vào học đường đã được đề cập nhiều trong các văn bản như Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo (GD&ĐT), đến các thỏa thuận phối hợp giữa Bộ GD&ĐT với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Tuy nhiên, đến năm 2024, một bước ngoặt mới khi hai bộ ký kết Kế hoạch phối hợp số 1171/KH-BGDĐT-BVHTTDL, khuyến khích các trường xây dựng mô hình “Trường học nghệ thuật thân thiện”.

Các trường được phép mời nghệ sĩ, nhà sáng tác, vận động viên... tham gia giảng dạy, biểu diễn, giao lưu với học sinh, từng bước đưa nghệ thuật sống động vào lớp học. Bộ GD&ĐT cũng nhấn mạnh việc triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, trong đó xác định rõ mục tiêu phát triển năng lực toàn diện, tăng tính lựa chọn cá nhân và hướng nghiệp sớm, trong đó nghệ thuật là một yếu tố quan trọng.

Tại Hà Nội, nhiều trường đã đi trước trong triển khai mô hình nghệ thuật trong học đường. Tiêu biểu là Trường THCS & THPT Phenikaa, nơi các môn năng khiếu được đưa vào chương trình chính khóa, có đội ngũ giảng dạy bài bản và định hướng nghề nghiệp rõ ràng cho học sinh có năng khiếu.

Đại diện nhà trường chia sẻ: “Chúng tôi coi trọng phát triển thể chất, cảm xúc và nghệ thuật như một phần cốt lõi trong giáo dục toàn diện. Các hoạt động thể thao, mỹ thuật, âm nhạc không chỉ là hoạt động phong trào mà được lồng ghép thành hệ thống bài bản”.

Nhờ định hướng này, học sinh của trường đạt được nhiều thành tích nổi bật. Em Nguyễn Duệ Linh, học sinh lớp 12A2, vừa giành học bổng trị giá 82.000 USD từ Savannah College of Art and Design (SCAD) – một trong những trường nghệ thuật danh tiếng nhất tại Mỹ. Bên cạnh đó, nhiều học sinh của trường cũng đoạt giải cao trong các giải thể thao cấp TP như Taekwondo Hà Nội mở rộng 2025.

Tại Trường THPT Phùng Khắc Khoan (Thạch Thất, Hà Nội) đã có hàng nghìn học sinh trường làng lựa chọn âm nhạc bởi người thầy truyền cảm hứng. Đó là Phó Hiệu trưởng Trường THPT Phùng Khắc Khoan Nguyễn Khắc Lý, người thầy tiên phong đưa nhạc cụ sáo trúc vào lớp học. Một sáng tạo từ những năm đầu thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, mục tiêu giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hòa các mối quan hệ xã hội.

Chủ trương đưa nghệ thuật vào học đường là một hướng đi đúng đắn, thể hiện tầm nhìn dài hạn trong việc phát triển con người toàn diện. Tuy nhiên, để nghệ thuật thật sự “sống” trong trường học, cần sự chung tay của nhiều bên: cơ quan quản lý, nhà trường, giáo viên, nghệ sĩ và cả phụ huynh học sinh.

(Còn nữa)

	Nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát sẵn sàng góp sức thực hiện chủ trương đưa nghệ thuật vào học đường
	Nghệ nhân Hà Nội duy nhất đưa nghệ thuật thư pháp vào mây tre đan truyền thống

Mộc Miên