Một số chính sách mới nổi bật có hiệu lực từ tháng 7/2025
Theo dõi Pháp luật & Xã hội trên |
| Ảnh minh họa. |
Phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền chính quyền địa phương 2 cấp
Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp năm 2013 có hiệu lực từ 1/7, cấp huyện trên toàn quốc chính thức kết thúc hoạt động.
Chính phủ đã ban hành 28 Nghị định về phân quyền, phân cấp; phân định thẩm quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương 2 cấp, có hiệu lực thi hành ngày 1/7/2025.
Phó thủ tướng thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh việc ban hành 28 Nghị định tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, rõ ràng, minh bạch để tổ chức vận hành hệ thống chính quyền 2 cấp thông suốt, ổn định, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, phục vụ nhân dân. Đồng thời, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ bộ máy hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước theo hướng kiến tạo và phục vụ.
Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, quá trình xây dựng các Nghị định được thực hiện bài bản, với việc rà soát 5.076 văn bản quy phạm pháp luật, từ đó xác định 2.718 nhiệm vụ, thẩm quyền cần phân cấp, phân quyền hoặc phân định rõ giữa các cấp quản lý.
Trong 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền có: 11 Nghị định phân định thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; 14 Nghị định về phân cấp, phân quyền; 3 Nghị định quy định các nội dung gồm phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền. Ngoài ra, 4 Nghị định khác cũng được xây dựng để đồng bộ hệ thống pháp luật.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp xã được quyền Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Từ ngày 1/7 là Chủ tịch UBND cấp xã được quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất trong một số trường hợp theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP. Trước đây, thẩm quyền này thuộc về UBND cấp huyện.
Việc trao quyền này đi kèm với các điều kiện cụ thể như đất không tranh chấp, phù hợp quy hoạch, sử dụng ổn định và không vi phạm pháp luật đất đai. Ngoài ra, Chủ tịch UBND cấp xã còn có quyền quyết định giá đất cụ thể trong một số trường hợp, cấp giấy chứng nhận trong quá trình điều chỉnh diện tích đất ở, hay chuyển mục đích sử dụng đất phù hợp với quy định pháp luật.
Quy định này giúp giảm tải cho cấp huyện, đồng thời tạo thuận lợi hơn cho người dân khi thực hiện thủ tục hành chính đất đai ngay tại địa phương.
Sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế
Từ ngày 1/7/2025, theo Thông tư 86/2024/TT-BTC và Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi, cá nhân sẽ sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế. Việc đồng bộ dữ liệu dân cư với cơ sở dữ liệu thuế được kỳ vọng tạo nền tảng cho một hệ thống thuế điện tử hiện đại, minh bạch và tự động.
Người nộp thuế sẽ sử dụng số định danh 12 chữ số do Bộ Công an cấp để thực hiện các giao dịch thuế. Mã số thuế cũ vẫn có hiệu lực đến ngày 30/6/2025. Đây là bước đi quan trọng nhằm cải cách thủ tục hành chính thuế, giảm giấy tờ, tăng tính liên thông giữa các cơ quan Nhà nước.
Chính sách giảm VAT từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026 và thay đổi quy định hoàn thuế
Cũng từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026, theo Nghị quyết của Quốc hội, thuế giá trị gia tăng (VAT) được giảm 2% còn 8% đối với hầu hết hàng hóa, dịch vụ. Một số lĩnh vực không áp dụng giảm gồm viễn thông, tài chính – ngân hàng, bất động sản, khai khoáng, sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt…
Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 lược bỏ một số đối tượng không chịu thuế GTGT theo quy định hiện hành, gồm: phân bón; máy móc thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp; tàu đánh bắt xa bờ; lưu ký chứng khoán; dịch vụ tổ chức thị trường của sở giao dịch chứng khoán hoặc trung tâm giao dịch chứng khoán; hoạt động kinh doanh chứng khoán khác...
Theo Điều 14 Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 bổ sung trường hợp sau đây được hoàn thuế: Cơ sở kinh doanh chỉ sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ chịu thuế suất thuế GTGT 5% nếu có số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ hết từ 300 triệu đồng trở lên sau 12 tháng hoặc 4 quý thì được hoàn thuế GTGT.
Luật mới bổ sung thêm các đối tượng áp dụng thuế suất 0%, gồm: Vận tải quốc tế; Công trình xây dựng, lắp đặt ở nước ngoài, trong khu phi thuế quan; Hàng hóa đã bán tại khu vực cách ly cho cá nhân (người nước ngoài hoặc người Việt Nam) đã làm thủ tục xuất cảnh; hàng hóa đã bán tại cửa hàng miễn thuế...
Ngoài ra, ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ, cá nhân kinh doanh được nâng từ 100 triệu đồng/năm lên 200 triệu đồng/năm (áp dụng từ 1/1/2026).
Nhiều quy định mới về bảo hiểm xã hội, y tế
Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 và Nghị định 158/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ 1/7/2025, mang theo nhiều thay đổi quan trọng đối với người lao động.
Cụ thể, phạm vi đối tượng tham gia BHXH bắt buộc được mở rộng, gồm cả người lao động làm việc theo hợp đồng từ 1 tháng trở lên (trước đây là từ 3 tháng). Người lao động được cử đi học, thực tập, công tác trong hoặc ngoài nước nhưng vẫn hưởng lương cũng phải tham gia BHXH bắt buộc.
Về điều kiện rút BHXH một lần, luật mới quy định người lao động không còn được rút nếu không thuộc các trường hợp như: đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ thời gian đóng BHXH, ra nước ngoài định cư hoặc mắc bệnh hiểm nghèo. Người đủ 15 năm đóng BHXH và đến tuổi nghỉ hưu sẽ được hưởng lương hưu.
Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) sửa đổi năm 2024 cũng có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Theo đó, người tham gia BHYT được quyền đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại bất kỳ cơ sở y tế nào trong hệ thống BHYT, không giới hạn địa bàn hành chính như trước. Việc chuyển tuyến khám nội trú cũng không cần giấy giới thiệu nếu đến cơ sở y tế tuyến cơ sở, giúp giảm thủ tục và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng.
Khám chữa bệnh tại nhà vẫn được BHYT chi trả bởi theo khoản 16 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm y tế 2024, khám bệnh, chữa bệnh, bao gồm cả khám bệnh, chữa bệnh từ xa, hỗ trợ khám bệnh, chữa bệnh từ xa, khám bệnh, chữa bệnh y học gia đình, khám bệnh, chữa bệnh tại nhà, phục hồi chức năng, khám thai định kỳ, sinh con…
Đồng thời, Luật mở rộng đối tượng tham gia BHYT bắt buộc do Nhà nước hỗ trợ như: nhân viên y tế thôn bản, cô đỡ thôn bản; Người tham gia lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; Người từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp tuất hàng tháng, người từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ cận nghèo đang hưởng trợ cấp tuất hàng tháng.
Quy định mới về xe ô tô công
Chính phủ ban hành Nghị định số 153/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 72/2023/NĐ-CP ngày 26/9/2023 của Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô.
Nghị định bổ sung "Điều 11a. Xe ô tô phục vụ công tác chung của cấp xã. Theo đó, định mức sử dụng xe ô tô phục vụ công tác chung tối đa 2 xe/xã". Bên cạnh đó, Nghị định cũng sửa đổi, bổ sung "Điều 11. Xe ô tô phục vụ công tác chung của cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc cấp tỉnh".
Nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
Tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp
Nghị định số 155/2025/NĐ-CP ngày 16/6/2025 của Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp. Nghị định này có hiệu lực từ 1/7.
Theo đó, tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp quy định tại nghị định này được sử dụng làm một trong các căn cứ để lập kế hoạch và dự toán ngân sách; giao, đầu tư xây dựng, mua sắm, thuê, quản lý, sử dụng và xử lý trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp.
Tiêu chuẩn, định mức sử dụng diện tích làm việc phục vụ công tác các chức danh được xác định theo từng chức danh, chức vụ. Trường hợp một người giữ nhiều chức danh, chức vụ thì được áp dụng tiêu chuẩn cao nhất.
Ngoài ra, tại Điều 6 quy định diện tích sử dụng chung là diện tích sử dụng phục vụ hoạt động chung trong trụ sở làm việc của cơ quan, tổ chức, gồm: Phòng tiếp nhận và trả hồ sơ (bộ phận một cửa); phòng tiếp dân; phòng văn thư, đánh máy, hành chính, quản trị; phòng nhân sao tài liệu;
Phòng tiếp khách (trong nước, quốc tế); Hội trường, phòng họp; Phòng lưu trữ, phòng hồ sơ, phòng tư liệu và sách; Phòng trung tâm dữ liệu, phòng máy tính, quản trị mạng, phòng đặt thiết bị kỹ thuật, quản lý toà nhà;
Phòng thường trực, bảo vệ hoặc phòng bảo vệ có yêu cầu trực đêm; phòng truyền thống; phòng y tế; nhà ăn; kho thiết bị, dụng cụ, văn phòng phẩm; sảnh, hành lang; ban công, lô gia; nơi thu gom giấy loại và rác thải; nhà làm việc của đội xe; khu vệ sinh; diện tích phục vụ công tác phòng cháy, chữa cháy...
Những quy định mới của Luật Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ 2024
Luật Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ 2024 có hiệu lực từ 1/7/2025 đã bổ sung hàng loạt quy định mới trong công tác phòng cháy chữa cháy.
Theo đó, Luật này bổ sung quy định về việc bảo đảm an toàn phòng cháy với nhà ở kết hợp kinh doanh: Phải có biển báo và ngăn cách khu vực sản xuất nguy cơ cháy nổ với khu ở. Không bố trí chỗ ngủ, trang bị báo cháy, thông gió, thiết bị phát hiện rò rỉ khí, và ngăn cháy lối thoát nạn khi có hàng hóa nguy hiểm cháy nổ. Có phương tiện phòng cháy, chữa cháy phù hợp với khả năng, điều kiện thực tế để sẵn sàng chữa cháy, thoát nạn. Bố trí, duy trì lối thoát nạn, lối ra khẩn cấp hoặc lối đi bảo đảm việc thoát nạn…
Bỏ 8 tội danh có khung hình phạt tử hình
Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9, trong đó bỏ án tử hình với 8 tội từ ngày 1/7.
8 tội danh gồm: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 114); Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh (Điều 194); Vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421); Gián điệp (Điều 110); Tham ô tài sản (Điều 353); Nhận hối lộ (Điều 354).
Với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ, sau khi bỏ hình phạt tử hình, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có, đồng thời khuyến khích người phạm tội tích cực khai báo trong quá trình giải quyết vụ án, Luật sửa đổi, bổ sung theo hướng: "Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn".
Về điều khoản chuyển tiếp, Luật quy định hình phạt tử hình đã tuyên trước ngày 1/7 với người phạm 8 tội trên mà chưa thi hành án thì không thi hành và Chánh án TAND Tối cao quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân.
Quốc hội giao TAND Tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, VKSND Tối cao và các cơ quan có liên quan tổ chức rà soát người bị kết án tử hình thuộc diện này để thực thi theo quy định mới.
Phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng
Chính phủ ban hành Nghị định số 152/2025/NĐ-CP quy định về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng; quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật Thi đua, khen thưởng.
Nghị định quy định rõ về phân cấp, phân quyền cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng.
Theo Nghị định 152/2025/NĐ-CP, việc phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng được thực hiện theo nguyên tắc bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp; phù hợp với các nguyên tắc, quy định về phân cấp, phân quyền của luật Tổ chức Chính phủ, luật Tổ chức chính quyền địa phương; thống nhất trong hệ thống pháp luật, tránh chồng chéo hoặc mâu thuẫn giữa các văn bản quy phạm pháp luật khi thực hiện phân cấp, phân quyền.
Bảo đảm phân cấp tối đa để các nhiệm vụ giữa cơ quan nhà nước ở trung ương với chính quyền địa phương, bảo đảm thẩm quyền quản lý thống nhất của Chính phủ về thi đua, khen thưởng và phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của bộ, ban, ngành, tỉnh trong thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và phân định rõ thẩm quyền, bảo đảm phù hợp với nhiệm vụ, quyền hạn và năng lực của cơ quan, người có thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân định trong quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng để nâng cao chất lượng, hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước và thực hiện công tác khen thưởng trong tình hình mới.
Bảo đảm công khai, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, tổ chức trong việc tiếp cận thông tin, thực hiện các quyền, nghĩa vụ và các thủ tục về thi đua, khen thưởng theo quy định của pháp luật.
Bảo đảm không làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; nguồn lực thực hiện nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền do ngân sách nhà nước bảo đảm theo quy định.
Nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
Pháp luật và Xã hội
Mở Zalo, bấm quét QR để quét và xem trên điện thoại
Có thể bạn quan tâm
Tin đọc nhiều
