Sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 2013: giữ lại quy định về quyền chất vấn của đại biểu HĐND

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Hơn 280 triệu lượt ý kiến góp ý sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 2013

Trình bày tóm tắt Báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến Nhân dân, ý kiến thảo luận tại tổ và hội trường (lần thứ nhất) của các vị đại biểu Quốc hội và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, Ủy viên Thường trực Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, với sự tham gia tích cực của các tầng lớp Nhân dân, theo Báo cáo số 472/BC-CP của Chính phủ, sau 1 tháng tổ chức lấy ý kiến, đã có 280.226.909 lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tất cả các nội dung, điều khoản trong dự thảo Nghị quyết. Chính phủ đã tập hợp, tổng hợp đầy đủ, kịp thời, khách quan, trung thực ý kiến của Nhân dân để phục vụ việc tiếp thu, chỉnh lý (gồm tổng cộng khoảng 3.400 trang báo cáo và phụ lục).

Trên cơ sở ý kiến của Nhân dân, ý kiến của các đại biểu Quốc hội và các cơ quan, tổ chức hữu quan, bám sát Cương lĩnh và các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đã khẩn trương tổ chức việc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp này. Những ý kiến góp ý của Nhân dân rất đa dạng, phong phú cả về nội dung và kỹ thuật lập hiến nhưng cũng có tính tập trung cao.

Báo cáo nêu rõ, tuyệt đại đa số các ý kiến (99,75%) đều tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; tán thành phạm vi sửa đổi, bổ sung và nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 như đã nêu trong Tờ trình của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Bên cạnh đó, cũng có ý kiến đề nghị rà soát, sửa đổi thêm một số điều khoản khác của Hiến pháp; đề nghị tiếp tục chỉnh lý về kỹ thuật lập hiến trong một số điều khoản cụ thể để bảo đảm tính ổn định, lâu dài của Hiến pháp.

Về các nội dung cụ thể, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết, về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Công đoàn Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội khác (các Điều 9, 10 và 84 của Hiến pháp năm 2013), trên cơ sở nghiên cứu, cân nhắc kỹ lưỡng ý kiến góp ý của Nhân dân và của các đại biểu Quốc hội, Ủy ban thống nhất tiếp thu, chỉnh lý theo hướng:

Tiếp tục khẳng định các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo (khoản 1 Điều 9) theo đúng chủ trương, định hướng của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; thay cụm từ “dưới sự chủ trì của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam” tại khoản 2 Điều 9 bằng cụm từ “do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì”; bỏ cụm từ “điều lệ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, điều lệ của mỗi tổ chức” tại khoản 3 Điều 9.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng Trình bày tóm tắt Báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến Nhân dân, ý kiến thảo luận tại tổ và hội trường (lần thứ nhất) của các vị đại biểu Quốc hội và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Ảnh: Quochoi.vn

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cũng cho biết, Điều 10 được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng bỏ cụm từ “trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam” để tránh trùng lặp với quy định tại khoản 2 Điều 9, bảo đảm tính cô đọng, khái quát của Hiến pháp; quy định “Công đoàn Việt Nam là đại diện duy nhất của người lao động trong quan hệ lao động ở cấp quốc gia và trong quan hệ quốc tế về công đoàn” để khẳng định rõ vị trí, vai trò không thể thay thế của Công đoàn Việt Nam.

Khoản 1 Điều 84 cũng được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng quy định cơ quan Trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội; còn các tổ chức thành viên khác của Mặt trận sẽ thực hiện quyền này thông qua Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Giữ lại quy định về quyền chất vấn của đại biểu HĐND

Về đơn vị hành chính (khoản 1 và khoản 3 Điều 110), dự thảo Nghị quyết đã được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng quy định các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức thành hai cấp, gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương do luật định; giữ lại quy định về việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính phải lấy ý kiến Nhân dân địa phương như quy định hiện hành.

Về tổ chức chính quyền địa phương (các Điều 111, 112, 114), để thực hiện chủ trương tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó cấp chính quyền ở cơ sở phải là cấp gần dân, sát dân, dự thảo Nghị quyết đã trình Quốc hội và gửi lấy ý kiến Nhân dân quy định mô hình tổ chức của chính quyền địa phương ở mỗi cấp đều có HĐND và UBND.

Tuy nhiên, trong quá trình thảo luận, lấy ý kiến, có ý kiến cho rằng, trên thực tế, vẫn có một số đơn vị hành chính ở hải đảo do có yếu tố đặc thù, quy mô dân số rất ít, điều kiện giao thông đi lại khó khăn nên không nhất thiết phải tổ chức HĐND hoặc một số cơ quan khác của Nhà nước. Bên cạnh đó, trong một số năm gần đây, chúng ta đã triển khai thực hiện thí điểm và thực hiện chính thức một số mô hình chính quyền địa phương tại một số đô thị theo hướng chỉ tổ chức cơ quan hành chính mà không có HĐND và cũng đã thu được một số kết quả nhất định.

Vì vậy, để có cơ sở hiến định cho việc tiếp tục nghiên cứu, đa dạng hóa mô hình tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, Ủy ban đề nghị giữ lại quy định về “chính quyền địa phương” và “cấp chính quyền địa phương” như đang được quy định tại Điều 111 của Hiến pháp hiện hành. Cùng với đó, sẽ không sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến “cấp chính quyền địa phương” tại Điều 112 và Điều 114 của Hiến pháp.

Các đại biểu Quốc hội Đoàn TP Hà Nội tham dự phiên làm việc chiều 13/6 tại Kỳ họp. Ảnh: Quochoi.vn

Để bảo đảm yêu cầu tiếp tục khẳng định và phát huy vai trò giám sát và thực hiện quyền làm chủ của Nhân dân thông qua HĐND các cấp, Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 xin được tiếp thu ý kiến của Nhân dân, của các cơ quan có liên quan, ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội và đề nghị giữ lại quy định về quyền chất vấn của đại biểu HĐND tại khoản 2 Điều 115 của Hiến pháp năm 2013, tức là không sửa đổi, bổ sung Điều 115 của Hiến pháp nữa. Theo đó, đại biểu HĐND có quyền chất vấn Chủ tịch UBND, các thành viên khác của UBND, Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân và Thủ trưởng cơ quan thuộc UBND.

Ghi nhận vai trò, công lao, thành tựu và sự đóng góp của 696 đơn vị hành chính cấp huyện

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, có ý kiến đề nghị cấp có thẩm quyền có hình thức tuyên dương, ghi nhận công lao, đóng góp của đơn vị hành chính cấp huyện trước khi kết thúc hoạt động.

Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 thấy rằng, trong suốt chặng đường xây dựng và phát triển lâu dài của đất nước ta 80 năm qua, chính quyền cấp huyện luôn giữ vai trò đặc biệt quan trọng, là cầu nối chủ yếu giữa cấp tỉnh và cấp xã, trực tiếp tổ chức thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến tận cơ sở.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên làm việc tại Kỳ họp. Ảnh: Quochoi.vn

Với vị trí trung gian, cấp huyện không chỉ đảm nhiệm vai trò điều phối, hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện của cấp xã mà còn tham mưu, phản ánh kịp thời thực tiễn từ cơ sở lên cấp tỉnh và Trung ương, góp phần bảo đảm sự vận hành thông suốt, thống nhất và hiệu quả của bộ máy hành chính Nhà nước. Vai trò đó đã được hun đúc và khẳng định bằng thực tiễn, trở thành một trong những trụ cột quan trọng của hệ thống chính quyền địa phương trong mô hình tổ chức chính quyền 3 cấp; đóng góp tích cực vào thành tựu phát triển kinh tế - xã hội chung trong các giai đoạn xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

Để ghi nhận vai trò lịch sử, sự hy sinh, đóng góp to lớn của cấp ủy, chính quyền ở các đơn vị hành chính cấp huyện, Ủy ban đề nghị Quốc hội xem xét, bổ sung vào Nghị quyết chung Kỳ họp thứ Chín nội dung ghi nhận, đánh giá về vai trò, công lao, thành tựu và sự đóng góp của 696 đơn vị hành chính cấp huyện trong các giai đoạn xây dựng, phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc trước khi chính thức kết thúc hoạt động vào ngày 1/7/2025.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết, sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Nghị quyết có 2 điều, trong đó, Điều 1 sửa đổi, bổ sung 5 điều, khoản của Hiến pháp năm 2013 (gồm Điều 9, Điều 10, khoản 1 Điều 84, Điều 110 và Điều 111); không sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 112, khoản 1 Điều 114 và khoản 2 Điều 115 như đề xuất tại dự thảo Nghị quyết đã trình Quốc hội từ đầu kỳ họp; Điều 2 quy định về hiệu lực thi hành của Nghị quyết, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện và điều khoản chuyển tiếp.

Các nội dung được tiếp thu, chỉnh lý trong dự thảo Nghị quyết về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp đã bám sát các chủ trương của Đảng và trên tinh thần cầu thị, lắng nghe tiếp thu tối đa ý kiến của Nhân dân, của các đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội.

	Đề xuất giữ quy định về bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh
	Quốc hội bắt đầu đợt 2 Kỳ họp thứ 9, xem xét đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh
	Quốc hội thông qua Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh: cả nước có 34 tỉnh, thành phố