Chợt thương hương dẻ ngọt ngào

Mỗi khi tới mùa hoa dẻ, tôi lại thầm nhớ tới bài thơ của nhà thơ Xuân Hoài trong sách giáo khoa năm nào: “Bờ cây chen chúc lá/ Chùm dẻ treo nơi nào/ Gió về đưa hương lạ/ Cứ thơm hoài, xôn xao”... Nếu như tôi nhớ không nhầm, đây là bài thơ trong mục phải học thuộc lòng năm lớp Ba của bậc tiểu học và hầu như ai cũng đã từng đọc qua.

Hoa dẻ được trồng rải rác tại Hà Nội. Sáng mùa Hè, anh trai tôi và các bạn thường rủ nhau lên hồ Tây, hồ Trúc Bạch để bơi. Khi về, anh thường hái cho tôi vài cành hoa dẻ. Tôi cắm hoa trong chiếc lọ hoa nhỏ bên cửa sổ, hương hoa dẻ ngọt ngào, dịu dàng lan tỏa trong căn nhà tập thể xinh xắn. Ánh nắng sớm chênh chếch chiếu qua song cửa, khiến những bông hoa ánh lên sắc vàng lục thật huyền ảo.

Những ngày Rằm, mùng Một, mẹ tôi thường mua hoa gói về dâng cúng gia tiên. Vào mùa Hạ, gói hoa cúng khi nào cũng có bông hoa dẻ mỏng mảnh, thơm ngọt cùng các loài hoa khác. Mẹ tôi thường “tắm hoa” bằng nước mưa, rồi khẽ khàng bày hoa vào đĩa, dâng lên ban thờ. Lạ một điều, sau đó vài ngày, những bông hoa trên đĩa dù đã héo khô vẫn tỏa ra làn hương thanh tao.

Năm tháng trôi, hương hoa dẻ mùa Hạ vấn vương theo tôi cùng những kỷ niệm trong trẻo tuổi học trò. Nhớ những ngày sau cơn mưa, lũ trẻ chúng tôi rủ nhau vào Văn Miếu – Quốc Tử Giám chơi, hương hoa dẻ thơm ngát cả không gian. Chúng tôi nhặt những bông hoa dẻ mỏng mảnh sũng nước chơi đồ hàng cùng nhau. Đến tận bây giờ, tôi vẫn nhớ mãi niềm vui bình dị năm nào. Những năm gần đây, nhiều gia đình ở TP có thú chơi trồng cây hoa dẻ trong sân nhà. Hoa dẻ thu hút sự chú ý của tín đồ yêu hoa và các chuyên gia thiết kế, thi công sân vườn tiểu cảnh bởi đây là loài cây dễ chăm sóc, có hương thơm tinh tế. Đặc biệt, sau trào lưu hoa mộc hương, tùng Nhật, lan đột biến... hiện nay, hoa dẻ đỏ đang được giới yêu hoa săn tìm. Chính vì trào lưu này, mức giá chênh lệch giữa hoa dẻ đỏ và hoa dẻ vàng chênh nhau rất nhiều. Không chỉ là cây cảnh, hoa dẻ còn là vị thuốc dân gian được người dân sử dụng. Theo đông y, hoa dẻ có vị cay, tính hơi ấm, thường được dùng để chữa một số bệnh như: ngộ độc, phù thũng, rễ và lá trị các bệnh đường tiêu hóa, trướng bụng, tiêu chảy, đau dạ dày...

Có một điều khá thú vị, nhiều người thường nhầm lẫn giữa hoa dẻ, hoa móng rồng và hoa hoàng lan. Thậm chí, một số nhà vườn bán hoa cây cảnh cũng đăng nhầm ảnh hoa móng rồng để minh họa cho bài viết về hoa dẻ. Các loài hoa này có một số đặc điểm chung vì đều thuộc họ Na (Annonaceae), thân gỗ, chịu được nắng. Khi còn non, hoa màu xanh lẫn vào trong lá, sau đó dần chuyển màu vàng và tỏa hương thơm say đắm lòng người.

Những người thực sự yêu hoa có cách phân biệt hoa qua mùi hương và màu hoa. Hoa móng rồng cánh dày, khum khum như móng của con rồng, khi “chín” có màu vàng sậm. Đặc biệt, hoa móng rồng có hương thơm nồng hòa quyện giữa mùi thị chín và ổi chín. Hoa hoàng lan cánh mỏng mảnh xoăn xoăn rất duyên dáng nên còn gọi là hoàng lan công chúa.

Theo thời gian, hoa ửng vàng tươi với hương thơm sang quý thanh tao. Hoa dẻ cánh mỏng, bung tỏa lòa xòa tự nhiên, có màu vàng lục, hương thơm dịu dàng, thanh mát. Hương thơm của hoa dẻ như nốt lặng dung hòa giữa hoa móng rồng và hoa hoàng lan. Mùa Hạ tới như một lời ước hẹn mang theo hương hoa dẻ ngọt ngào phảng phất trên phố Hà thành khiến lòng tôi chợt thương về miền ký ức xa xôi.

	Thong dong ngắm hoàng hôn
	Bản tình ca của một thời tuổi trẻ
	Thương tím bằng lăng