“Giải cơn khát” không gian công cộng tại khu tập thể

Sân chơi khu TT Nam Thành Công, quận Đống Đa. Ảnh: Hải Linh

Hiếm sân chơi cho trẻ

Không gian công cộng hay khu vui chơi miễn phí cho trẻ em trong những khu dân cư, tập thể cũ của Hà Nội hầu như rất hiếm. Sân chơi vốn đã quá tải, cơ sở vật chất nghèo nàn, nay lại còn bị lấn chiếm sử dụng vào mục đích riêng. Thực trạng này cũng được nhiều phụ huynh, gia đình đang sinh sống tại các khu tập thể cũ phản ánh.

17 giờ, tại sân chơi của khu tập thể B1 Trần Huy Liệu (Ba Đình, Hà Nội) nhiều học sinh đang chờ bố mẹ đến đón về nhà. Thế nhưng, cả đám trẻ cũng chỉ dám ném nép ngồi 1 chỗ bởi sân chơi chung này đã dành cho hàng quán bày bàn ghế cho khách ngồi ăn uống. Chẳng có nơi vui chơi, chạy nhảy thì sợ va vào người lớn đang ngồi ăn khiến cả đám trẻ như bị lạc lõng giữa chính không gian của chúng.

Cách đó không xa, sân sinh hoạt chung của khu tập thể Thành Công (Ba Đình, Hà Nội) cũng không thoát khỏi bị lấn chiếm. Theo bà Đàm Thị Hương người dân sinh sống tại khu tập thể này cho biết, vì sân chơi nằm cạnh chợ cóc nên buổi sáng và chiều tối vô cùng tấp nập, hàng hóa bày bán la liệt, quán ăn mọc lên ở từng góc sân, từ lâu đây đã không còn là không gian cho các cháu nhỏ. “Nói chung là những chỗ khu vui chơi công cộng, người ta đi chợ vẫn để hết cả những đồ lấn hết cả sân, rất nhiều đồ đạc của người bán hàng ở chợ lợi dụng sân, chiếm hết diện tích chơi của trẻ em. Trẻ em có nhu cầu vui chơi rất cao, mà bây giờ sân chơi không có là một thiệt thòi rất lớn cho các cháu", bà Hương nói.

Bất chấp quy định quản lý và sử dụng sân chơi ghi rõ nghiêm cấm sử dụng sân chơi sai mục đích như buôn bán, trông giữ ô tô, xe máy, xe đạp, để vật dụng của gia đình…, hành động vi phạm vẫn diễn ra ngay trước mắt người dân. “Trong không gian sinh hoạt chung, bàn ghế của những quán ăn, cà phê được bày la liệt, kéo theo đó là tình trạng mất vệ sinh môi trường vì thực khách vô tư vứt rác. Ngoài trở thành nơi bàn hàng, sân sinh hoạt chung của khu tập thể còn bị biến thành bãi trông giữ xe ngày đêm. Những hàng xe dài, san sát nối đuôi nhau không một khoảng trống, bịt kín lối đi vào các trang thiết bị tập thể dục ngoài trời” - ông Nguyễn Văn Trung - người dân sinh sống tại khu tập thể Thành Công cho biết.

Tình trạng này diễn ra khá phổ biến, khiến người già mất chỗ tập thể dục, trẻ em không còn chỗ chơi. Đây cũng là nguyên nhân gây ra hệ lụy khiến không ít trẻ thường xuyên tràn xuống lòng đường, vỉa hè để đá bóng, tập xe đạp, chơi cầu lông…, gây mất an toàn giao thông nghiêm trọng. Bên cạnh đó, các sân chơi đã và đang hoạt động thì phần lớn không được duy tu bảo trì thường xuyên, dẫn đến chất lượng xuống cấp và thiếu hấp dẫn. Trang thiết bị tại các sân chơi hầu hết nghèo nàn, lạc hậu, cũ kỹ hay hỏng hóc, khiến trẻ em không có hứng thú sử dụng, thậm chí gây nguy hiểm cho trẻ.

Sân chơi khu TT Nam Thành Công, quận Đống Đa. Ảnh: Hải Linh

Đồng bộ các giải pháp

Theo TS.KTS Trương Văn Quảng, Phó tổng thư ký Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, các khu tập thể cũ ở Hà Nội được xây dựng theo mô hình đơn vị ở chuẩn mực, trong bán kính khoảng 500m có đầy đủ dịch vụ tiện ích như trạm y tế, nhà trẻ, trường học, trung tâm thương mại… Khoảng cách giữa các tòa nhà khá rộng, thường được quy hoạch thành vườn hoa, sân chơi.

Nhưng trong quá trình đô thị hóa, nhu cầu về nhà ở tăng lên, người dân cũng mong muốn có cuộc sống chất lượng hơn. Một số gia đình thấy nhà chật quá nên cơi nới. Các hộ ở tầng một vươn ra phía trước và phía sau vì khoảng cách giữa hai bên rất rộng. Tình trạng này dẫn đến việc lấn chiếm không gian chung, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn về an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy.

Trên cơ sở đó, Hà Nội sẽ xây dựng những khu chung cư mới theo đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn đang áp dụng với khu đô thị, đảm bảo mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, chỉ số cây xanh, vườn hoa, sân chơi… Ngoài ra, vai trò của Ban quản lý, quản trị khu chung cư cũng phải được nâng cao để ngăn chặn tình trạng lấn chiếm, đảm bảo không gian chung cho người dân.

Là người đang làm việc tại Think Playgrounds - doanh nghiệp xã hội có nhiều kinh nghiệm trong xây dựng sân chơi và không gian công cộng bền vững tại đô thị - KTS Đặng Thị Quỳnh Chi đánh giá, tình trạng lấn chiếm không gian chung tại các khu chung cư cũ trong thời gian dài đã làm mất cơ hội tổ chức hoạt động sinh hoạt cộng đồng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự gắn kết xã hội và sức khỏe người dân.

Khi không gian chung mất đi, các hoạt động như gặp gỡ, trò chuyện hay tham gia hoạt động tập thể bị hạn chế. Tình trạng này sẽ tạo ra những hệ lụy đáng lo ngại, đặc biệt đối với sự phát triển tâm, sinh lý của trẻ em vốn rất cần không gian chạy nhảy, vui chơi, khám phá thiên nhiên… Chính vì vậy, chủ trương cải tạo các khu chung cư cũ trên địa bàn TP Hà Nội là tất yếu.

Theo KTS Đặng Thị Quỳnh Chi, đối với những dự án này, từ bước lập quy hoạch chi tiết đến thiết kế cần ưu tiên không gian công cộng như một yếu tố then chốt, trong đó công nhận giá trị to lớn của nó trong việc tăng cường gắn kết cộng đồng và nâng cao sức khỏe cho người dân. Việc thiết kế không gian công cộng cũng nên linh hoạt, đảm bảo nhu cầu đỗ xe, kinh doanh, góp phần hạn chế tình trạng lấn chiếm. Tuy nhiên, những yếu tố kinh doanh sẽ gây phức tạp về quản lý và cần sự minh bạch cao.

“Khi những yếu tố trên được đảm bảo, người dân sẽ có cảm giác tự hào, cùng sự quản lý của hội, nhóm sẽ giúp đẩy lùi hoạt động lấn chiếm không gian chung. Bên cạnh đó, cơ chế quản lý mạnh mẽ và quyết liệt cũng là yếu tố quan trọng” - KTS Đặng Thị Quỳnh Chi nhấn mạnh.

Một mùa hè nữa đang đến và cơn “khát” không gian vui chơi của trẻ vẫn còn đó. Việc chiếm dụng sân chơi chung không chỉ gây mất mỹ quan đô thị, ảnh hưởng xấu đến môi trường xung quanh, mà còn ảnh hưởng đến việc phát triển những thế hệ tương lai của đất nước.

	Hà Nội phê duyệt quy hoạch cải tạo khu tập thể Trung Tự và phụ cận
	Diện mạo mới cho đô thị Thủ đô khi Hà Nội cải tạo hàng loạt khu tập thể cũ