Kinh nghiệm triển khai Luật Thủ đô ở một số nước châu Á

Quận Thanh Xuân nhìn từ trên cao. Ảnh: Hữu Thắng

Kinh nghiệm triển khai của một số nước châu Á

Chia sẻ về kinh nghiệm triển khai Luật Thủ đô ở một số nước châu Á và gợi mở cho Luật Thủ đô Hà Nội, PGS.TS Phạm Thị Thanh Bình cho biết, với Thủ đô Tokyo, Nhật Bản, Luật Thủ đô Tokyo được ban hành năm 1950. Việc triển khai và xây dựng Luật Thủ đô Tokyo có một số điểm nổi bật như: Tokyo được quản lý bởi chính quyền Thủ đô Tokyo, chịu trách nhiệm về các vấn đề hành chính, quy hoạch đô thị và phát triển kinh tế. Quản lý hành chính được phân chia thành các quận, phân khu, thị trấn và làng. Hệ thống quản lý hành chính giúp Tokyo phát triển có hiệu quả và tổ chức.

Về quy hoạch đô thị, Tokyo đã thực hiện nhiều dự án quy hoạch đô thị để cải thiện cơ sở hạ tầng, giao thông và môi trường sống. Ở Nhật Bản, khi một tuyến đường được khởi công, việc xây dựng các hộp kỹ thuật cho điện chiếu sáng, ống cấp thoát nước đã được thiết kế hoàn thiện thi công trong lòng đất trước đó. Sự khớp nối được tính toán một cách cẩn trọng trong tổng thể quy hoạch chung. Về phát triển kinh tế, với nhiều chính sách hỗ trợ DN và thu hút đầu tư nước ngoài. Chính quyền Thủ đô Tokyo tập trung thúc đẩy các ngành công nghiệp sáng tạo và công nghệ cao. Bảo đảm quản lý hiệu quả tài nguyên đô thị (đất đai, giao thông và môi trường sống).

Đối với Luật Thủ đô Seoul, Hàn Quốc, Luật này được triển khai năm 1994. Những kinh nghiệm nổi bật trong xây dựng Luật Thủ đô Seoul, đó là: quy hoạch đô thị toàn diện, Seoul đã thực hiện quy hoạch đô thị toàn diện, phát triển hệ thống giao thông công cộng hiện đại và hiệu quả như tàu điện ngầm và đường sắt cao tốc, giúp tăng cường tính kết nối và phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Hạ tầng giao thông là điểm mẫu chốt để phát huy vai trò dẫn đầu cũng như tăng tính kết nối giữa Seoul và đô thị vệ tinh. Các TP của khu đô thị được kết nối chặt chẽ với nhau bằng đường bộ và đường sắt. Hai sân bay lớn nhất của Hàn Quốc là sân bay quốc tế Incheon và sân bay quốc tế Gimpo, đều nằm trong khu vực đô thị.

Với Singapore, là quốc gia rất coi trọng và đề cao tính thượng tôn pháp luật, Singapore đã xây dựng thành công lòng tin giữa chính quyền với người dân. Singapore được xem là đô thị có môi trường xanh, sạch, được quy hoạch bài bản và khoa học, đô thị đáng sống, phát triển bền vững. Thành công đó của Singapore là nhờ luôn có sự cam kết và mối quan hệ chặt chẽ giữa các cấp lãnh đạo cao nhất, từ công tác nhà ở tới các vấn đề phát triển kinh tế.

PGS.TS Phạm Thị Thanh Bình cho rằng, quy hoạch tổng thể Singapore được phân ra từng khu nhà cao tầng và có tính đến bảo tồn kiến trúc cổ cũng như bản sắc văn hóa của các tộc người như người Hoa, Malaysia và Ấn Độ... Singapore phát huy triệt để tiềm năng của không gian công cộng bằng cách kết hợp hiệu quả giữa các hoạt động thương mại và giải trí để mang lại sự hài lòng cho người dân. Hệ thống giao thông của Singapore phong phú và hiệu quả. Hệ thống tàu điện ngầm (MRT) là hệ thống giao thông trọng yếu của Singapore. Trong cơ cấu quản lý hành chính, Singapore sử dụng mô hình quản lý hành chính tập trung với thẩm quyền cao nhất cũng nhằm để phối hợp tốt hơn, bảo đảm khả năng thực thi cao nhất các kế hoạch, quy hoạch.

Một số gợi mở cho xây dựng Luật Thủ đô

Theo PGS.TS Phạm Thị Thanh Bình, từ kinh nghiệm thực hiện Luật Thủ đô ở một số nước châu Á và thực tiễn tại Việt Nam, bà đã đưa ra một số gợi mở cho việc triển khai Luật Thủ đô Hà Nội. Theo đó, thực hiện nghiêm việc phân quyền và quản lý. Kinh nghiệm của Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore cho thấy rõ, việc phân quyền cần mạnh mẽ hơn cho chính quyền Thủ đô để quản lý hiệu quả hơn các vấn đề đô thị. Những nội dung mang tính chất phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền Thủ đô tạo điều kiện để Thủ đô giải quyết được nhiều vướng mắc. Quy định phân quyền cho Thủ đô Hà Nội được chủ động hội nhập với các TP bên ngoài để tạo thành một mạng lưới đô thị, trong đó mỗi đô thị đều là điểm nút của các dòng chảy kinh tế, thông qua kết nối quốc lộ, đường cao tốc, đường vành đai và tuyến đường bộ, hàng không, hàng hải xuyên biên giới.

Kết nối không chỉ các đô thị trong vùng Thủ đô mà còn với các đô thị đặc biệt tại Việt Nam, Thủ đô của các quốc gia Đông Nam Á, Đông Á, châu Á và thế giới.

Cùng với đó, cần chú trọng phát triển các ngành kinh tế công nghiệp, dịch vụ, thương mại và du lịch. Thu hút đầu tư nước ngoài vào phát triển công nghệ thông tin, năng lượng tái tạo. Cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho DN phát triển. Đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục khoa học, tạo môi trường học tập và nghiên cứu sáng tạo. Nguồn nhân lực chất lượng cao và nhân tài là trụ cột mang tính nền tảng để phát triển Thủ đô Hà Nội. Đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ chất lượng cao trong giáo dục, y tế và công nghệ thông tin. Tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại, cải thiện hạ tầng thương mại và phát triển các trung tâm thương mại hiện đại. Nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch.

Phát triển và quản lý Thủ đô theo định hướng giao thông công cộng (TOD) gắn với cơ chế hợp tác công - tư (PPP) hiệu quả và quản lý chuỗi cung ứng đô thị trên cơ sở quy hoạch vùng đô thị cần được gắn kết với nhau khi hoạch định chiến lược phát triển Thủ đô và cần được thể hiện xuyên suốt, mạch lạc trong các quy định của Luật Thủ đô. Xây dựng cơ chế đặc thù cho các lĩnh vực ưu tiên trong phát triển vùng Thủ đô như giao thông liên vùng, đô thị xanh, đô thị tuần hoàn, đô thị số, đô thị thông minh.

Định hướng quản lý đất đai, bảo vệ môi trường, thực hiện nguyên tắc phát triển bền vững, phát triển kinh tế tuần hoàn và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, gắn với việc duy trì các yếu tố tự nhiên, đa dạng sinh học, văn hóa, lịch sử của Thủ đô. Bảo đảm tỷ lệ không gian xanh theo quy hoạch. Bên cạnh đó, bảo đảm các chính sách y tế và an sinh xã hội được thực hiện hiệu quả, đặc biệt là trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, bao gồm cung cấp dịch vụ y tế, giáo dục và nhà ở chất lượng cao cho người dân.

"Luật Thủ đô 2024 là đạo luật đặc biệt, có nhiều cơ chế đặc thù, đột phá, có phạm vi tác động rộng, nhiều điểm mới, tiến bộ, những cơ chế vượt trội trong Luật Thủ đô 2024 giúp Hà Nội phát triển, vừa là Thủ đô vừa là đầu tàu của cả nước. Với nhiều điểm mới và tiến bộ, Luật Thủ đô 2024 là bệ phóng thể chế để Hà Nội bứt phá. Những kinh nghiệm gợi mở của các nước châu Á góp phần gợi mở những giải pháp giúp Hà Nội triển khai Luật Thủ đô 2024, để Hà Nội phát triển bền vững và trở thành Thủ đô hiện đại, văn minh và giàu bản sắc"- PGS.TS Phạm Thị Thanh Bình nhấn mạnh.

Cơ chế huy động nguồn lực từ đất đai để đầu tư hệ thống TOD Ông Đặng Huy Đông, Chủ tịch Viện Nghiên cứu quy hoạch và phát triển cho biết, muốn xác định giá trị thực của khu đất ...

Bảo vệ môi trường theo nguyên tắc phát triển bền vững TS. Trần Thanh Huyền - Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, cần đẩy mạnh thực hiện các quy định trong Luật Thủ đô ...