Án lệ số 62/2023/AL:

Thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên

Pháp luật 07:06 | 30/09/2023

Án lệ số 62/2023/AL vừa được Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao (TAND TC) thông qua và được công bố theo Quyết định số 39/QĐ-CA ngày 24/2/2023 của Chánh án TAND TC…

Ảnh minh họa: Ilaw

Không công nhận là vợ chồng

Theo chị Lê Thị D (nguyên đơn), chị và anh Trịnh Vinh C tự nguyện chung sống từ năm 2013 có tổ chức đám cưới theo phong tục tập quán nhưng không đăng ký kết hôn. Do cuộc sống chung không hòa hợp nên hai người đề nghị Tòa án giải quyết.

Tại Bản án số 13/2017/HNGĐ-ST ngày 31/3/2017 của TAND huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước, đã tuyên bố không công nhận chị Lê Thị D và anh Trịnh Vinh C là vợ chồng. Trong thời gian chung sống, chị D và anh C có một người con chung là Lê Gia P, SN 2014. Cháu Lê Gia P từ khi sinh ra cho đến nay do chị D nuôi dưỡng.

Chị D khởi kiện đề nghị Tòa xác định cháu Lê Gia P là con của chị và anh C; đề nghị Tòa buộc anh cấp dưỡng nuôi con mỗi tháng 2.000.000 đồng từ ngày 12/01/2014 cho đến khi cháu P trưởng thành. Tại phiên Tòa sơ thẩm, chị thay đổi một phần yêu cầu, buộc anh C phải cấp dưỡng nuôi con mỗi tháng 1.500.000 đồng.

Trong khi đó, anh trình bày, anh thừa nhận về thời gian chung sống và việc Tòa án giải quyết không công nhận các bên là vợ chồng như chị Lê Thị D đã trình bày. Anh thừa nhận cháu P là con đẻ của anh và chị Lê Thị D, sinh ra trong thời kỳ chung sống như vợ chồng. Anh xác định trong thời kỳ chung sống như vợ chồng và khi ly hôn do mâu thuẫn gia đình quá trầm trọng nên chị đã không cho anh C nhận cháu P là con và khai sinh lấy họ theo họ mẹ.

Đối với yêu cầu khởi kiện cấp dưỡng nuôi con theo yêu cầu của chị Lê Thị D, anh cho rằng, mức cấp dưỡng nói trên là quá cao, vượt quá thu nhập của mình. Anh C chỉ đồng ý cấp dưỡng mỗi tháng 1.300.000 đồng, tính từ ngày 01/11/2017 đến khi cháu Lê Gia P trưởng thành.

Bản án hôn nhân sơ thẩm số 48/2017/HN-ST ngày 22/11/2017 của TAND huyện Lộc Ninh tuyên xử, công nhận sự thỏa thuận giữa chị D và anh C. Xác định cháu P là con ruột của hai người, giao cháu L P cho chị D được quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cho đến khi cháu trưởng thành; anh C cấp dưỡng nuôi cháu P (từ năm 2017 đến khi trưởng thành) mỗi tháng 1.500.000 đồng.

Sau đó, chị D kháng cáo đề nghị TAND tỉnh Bình Phước xét xử phúc thẩm sửa một phần Bản án sơ thẩm số 48/2017/HN-ST ngày 22/11/2017 của TAND huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước, buộc anh C phải thanh toán tiền cấp dưỡng nuôi cháu P từ khi sinh ra (ngày 12/01/2014) cho đến ngày 12/10/2017, 45 tháng, với số tiền là 45 tháng x 1.500.000 đồng/tháng là 67.500.000 đồng.

Tòa không chấp nhận yêu cầu kháng cáo của chồng

Anh C có đơn kháng cáo không đồng ý với mức cấp dưỡng là 1.500.000 đồng, đề nghị hạ mức cấp dưỡng xuống 1.000.000đ/tháng. Ngoài ra, anh C còn yêu cầu được nhận cháu P về nuôi mà không cần chị D cấp dưỡng.

Xét theo quy định tại Điều 82, 83; khoản 24 Điều 3, Điều 107, 110 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, Điều 281 Bộ luật Dân sự năm 2005, nghĩa vụ cấp dưỡng của cha mẹ đối với con chưa thành niên được phát sinh từ khi người con được sinh ra. Việc cấp dưỡng nuôi con là quyền và là nghĩa vụ của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con.

Cháu P là con chung của chị D và anh C, nhưng từ khi cháu P sinh ra là ngày 12/01/2014 cho đến ngày 12/10/2017, một mình chị D chăm sóc, nuôi dưỡng và chi trả các khoản chi phí nuôi con.

Như vậy, Tòa án cấp sơ thẩm không chấp nhận yêu cầu buộc anh C hoàn trả lại số tiền chi phí mà chị D bỏ ra để nuôi cháu P từ ngày sinh ra 12/01/2014 cho đến ngày 12/10/2017 (ngày chị D làm đơn khởi kiện yêu cầu cấp dưỡng) là không phù hợp làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của chị D.

Do đó, cần chấp nhận một phần kháng cáo của chị D, buộc anh C phải hoàn trả lại cho chị D 1⁄2 của số tiền 2 triệu đồng/tháng mà chị D đã bỏ ra nuôi con tính từ ngày 12/01/2014 cho đến ngày 12/10/2017 như sau: 45 tháng x 1.000.000 đồng/tháng, là 45.000.000 đồng.

Tòa không chấp nhận yêu cầu kháng cáo của anh Trịnh Vinh C; chấp nhận một phần yêu cầu kháng cáo của chị Lê Thị D. Theo đó, Tòa sửa Bản án hôn nhân và gia đình sơ thẩm số 48/2017/HNGĐ-ST ngày 22/11/2017 của TAND huyện Lộc Ninh, giao cháu Lê Gia P cho chị Lê Thị D được quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cho đến khi cháu Lê Gia P đủ 18 tuổi và có khả năng lao động. Buộc anh C phải hoàn trả tiền cấp dưỡng nuôi con chung từ ngày 12/01/2014 đến 12/10/2017 là 42.000.000 đồng, mỗi tháng 1.500.000 đồng cho đến khi cháu P đủ 18 tuổi và có khả năng lao động. Thời gian bắt đầu tính cấp dưỡng tính từ ngày 12/10/2017

Nội dung Án lệ:

Xét theo quy định tại Điều 82, 83; khoản 24 Điều 3, Điều 107, 110, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, Điều 281 Bộ luật Dân sự năm 2005, nghĩa vụ cấp dưỡng của cha mẹ đối với con chưa thành niên được phát sinh từ khi người con được sinh ra.

Việc cấp dưỡng nuôi con là quyền và là nghĩa vụ của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con. Cháu Lê Gia P là con chung của chị Lê Thị D và anh Trịnh Vinh C, nhưng từ khi cháu P sinh ra là ngày 12/01/2014 cho đến ngày 12/10/2017 (ngày chị D làm đơn khởi kiện yêu cầu cấp dưỡng) một mình chị D chăm sóc, nuôi dưỡng và chi trả các khoản chi phí nuôi con.

Do đó, cần chấp nhận một phần kháng cáo của chị D, buộc anh C phải hoàn trả lại cho chị D 1⁄2 của số tiền 02 triệu đồng/tháng mà chị D đã bỏ ra nuôi con tính từ ngày 12/01/2014 cho đến ngày 12/10/2017 như sau: 45 tháng x 1.000.000 đồng/tháng, là 45.000.000 đồng”.

- Nguồn án lệ:

Bản án phúc thẩm số 07/2018/HN-PT ngày 22/3/2018 của TAND tỉnh Bình Phước về vụ án hôn nhân và gia đình “Xác định cha cho con, cấp dưỡng nuôi con ” giữa nguyên đơn là chị Lê Thị D với bị đơn là anh Trịnh Vinh C.

- Vị trí nội dung án lệ:

Đoạn 4 phần “Nhận định của Tòa án”.

Khái quát nội dung của án lệ:

- Tình huống án lệ:

Sau khi người con được sinh ra, người mẹ khởi kiện yêu cầu xác định bị đơn là cha đẻ của người con và yêu cầu bị đon thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên. Tòa án xác định bị đơn là cha đẻ của người con và có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

- Giải pháp pháp lý:

Trường hợp này, Tòa án phải xác định thời gian cấp dưỡng cho con chưa thành niên được tính kể từ khi người con được sinh ra.

Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:

Khoản 24 Điều 3, Điều 107, Điều 110 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.

Nhật Nam