Từ chối chuyển khoản, "né thuế": hộ kinh doanh đang đi ngược chuyển đổi số
Theo dõi Pháp luật & Xã hội trên |
| Chi cục Thuế Khu vực I gửi thư ngỏ liên quan đến một số cơ sở kinh doanh chỉ nhận tiền mặt nhằm "né thuế". Ảnh: T.Đ |
Thuế minh bạch – kinh doanh bền vững
Những ngày qua, dư luận xôn xao về việc một số cửa hàng ăn uống, hộ kinh doanh thông báo “Chỉ nhận tiền mặt, không chuyển khoản”, thậm chí nhiều cá nhân, hộ kinh doanh đã truyền tai nhau loạt chiêu “né thuế” từ chối chuyển khoản, ngừng COD, chia nhỏ doanh thu, ghi sai nội dung giao dịch… Việc các hộ kinh doanh có phản ứng trước sự thay đổi trong chính sách thuế từ thời điểm Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/6, chấm dứt dần hình thức thuế khoán, thay bằng phương pháp kê khai theo doanh thu thực tế.
Việc thay đổi phương pháp tính thuế được kỳ vọng tạo ra sự minh bạch và công bằng hơn trong quản lý thuế. Tuy nhiên, đối với nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đặc biệt tại các quận nội thành và khu vực chợ truyền thống, đây lại là thay đổi lớn, tác động trực tiếp đến thu nhập, cách vận hành, thậm chí là tâm lý kinh doanh.
Qua ghi nhận thực tế, một số hộ kinh doanh bày tỏ lo ngại việc kê khai doanh thu thực tế sẽ kéo theo nguy cơ bị truy thu thuế hoặc phát sinh các khoản nợ thuế. Do đó, lựa chọn cách thức không nhận chuyển khoản, hạn chế giao dịch qua ngân hàng để tránh bị kiểm tra dòng tiền.
Theo quy định mới, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm sẽ không còn được áp dụng thuế khoán, mà phải kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế. Các hộ kinh doanh có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm tạm thời được miễn kê khai, nhưng được khuyến khích chủ động chuyển đổi để làm quen với phương thức quản lý mới. Đáng chú ý, từ đầu năm 2026, phương pháp thuế khoán sẽ bị bãi bỏ hoàn toàn, thay thế bằng cơ chế kê khai doanh thu, áp dụng cho mọi hộ kinh doanh không phân biệt quy mô. Thay vào đó sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế.
Trước vấn đề trên, Chi cục Thuế Khu vực I đã gửi Thư ngỏ đến các hộ gia đình, cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn TP Hà Nội và tỉnh Hòa Bình về việc một số cơ sở kinh doanh chỉ nhận tiền mặt nhằm “né thuế”.
Chi cục Thuế Khu vực I khẳng định: “Hoạt động treo biển "chỉ nhận tiền mặt" hoặc ghi nội dung chuyển khoản mập mờ “trả tiền mượn”, “tiền café”, “tiền ship”… để cơ quan gặp khó khăn khi xác định doanh thu, không làm giảm nghĩa vụ thuế, ngược lại có thể trở thành dấu hiệu nghi ngờ hành vi che giấu doanh thu. Đồng thời, đi ngược với xu hướng “Xã hội số - Kinh tế số - Công dân số” và chủ trương phát triển thanh toán không dùng tiền mặt của Đảng, Nhà nước”.
Theo quy định của pháp luật thuế, doanh thu tính thuế giá trị gia tăng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là doanh thu của toàn bộ tiền bán hàng, cung ứng dịch vụ mà hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được hưởng, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.
Chi cục Thuế Khu vực I nhấn mạnh: “Một số trường hợp người bán yêu cầu thu thêm tiền của người mua nếu thanh toán bằng hình thức chuyển khoản không những ảnh hưởng đến quyền lợi của người mua mà còn là hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật”.
Từ góc độ cơ quan quản lý, Chi cục Thuế Khu vực I mong muốn các hộ, cá nhân kinh doanh hãy là những nhà kinh doanh tỉnh táo, tìm hiểu quy định pháp luật, không nghe và làm theo những hành vi trái pháp luật như che giấu doanh thu, không minh bạch trong giao dịch kinh tế; thực hiện kê khai đúng và đầy đủ doanh thu khi bán hàng hóa dịch vụ.
Cơ quan thuế luôn sẵn sàng hỗ trợ và khuyến khích các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chuyển đổi, phát triển lên doanh nghiệp để được hưởng các chính sách ưu đãi về đầu tư kinh doanh và thuế theo Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
Đối với các trường hợp người nộp thuế cố tình che giấu doanh thu, kê khai thuế không trung thực, đầy đủ sẽ bị xử lý truy thu, ấn định thuế, xử phạt hành vi khai sai, trốn thuế hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
 |
| Việc các hộ kinh doanh từ chối nhận thanh toán chuyển khoản sẽ ảnh hưởng đến sức mua, tâm lý bất tiện cho khách hàng. Ảnh: T.Đ |
Giải pháp giúp hộ kinh doanh tránh rủi ro thuế
Trực tiếp tư vấn thủ tục kế toán thuế cho hộ kinh doanh, doanh nghiệp, anh Hoàng Anh Tuấn nhận định: “Một số hộ kinh doanh từ chối nhận tiền chuyển khoản và né tránh xuất hóa đơn là do thiếu hiểu biết về quy định pháp luật và lo ngại về nghĩa vụ thuế”.
Đây là một số trường hợp đã hiểu sai, thậm chí cố tình làm sai về chủ trương đúng đắn của Nhà nước là tạo điều kiện thuận lợi cho hộ kinh doanh phát triển bền vững, minh bạch và đúng quy định, đồng thời hạn chế tối đa những rủi ro không đáng có cho người kinh doanh trong quá trình hoạt động.
Việc một số hộ kinh doanh từ chối nhận thanh toán chuyển khoản không chỉ tạo ra sự bất tiện và tâm lý thiếu thiện chí đối với người mua, mà còn khiến chính họ tự hạn chế cơ hội kinh doanh trong bối cảnh kinh tế đang gặp nhiều khó khăn, sức mua giảm sút.
Hiện nay, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin sai lệch về việc truy thu thuế, xử phạt hóa đơn, gây hoang mang cho người kinh doanh nhỏ. Một số hộ kinh doanh lầm tưởng rằng: “Cứ có tiền chuyển vào tài khoản đăng ký là phải đóng thuế”. Tuy nhiên, nếu hiểu và áp dụng đúng thì việc kê khai trung thực không chỉ giúp kinh doanh minh bạch, tránh rủi ro pháp lý mà còn mở rộng cơ hội tiếp cận vốn, ưu đãi thuế.
Anh Hoàng Anh Tuấn phân tích: “Thực tế, không phải mọi khoản tiền vào tài khoản đều là doanh thu. Những khoản như chuyển tiền, tiền học phí, kiều hối… nếu chứng minh rõ ràng không liên quan đến hoạt động kinh doanh thì không bị tính thuế. Nhằm tránh rắc rối, các hộ nên tách riêng tài khoản kinh doanh và tài khoản cá nhân để tránh nhầm lẫn và dễ dàng trong việc quản lý thuế”.
Anh Hoàng Anh Tuấn cũng đề xuất rằng các hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp nếu có đủ điều kiện. Việc chuyển đổi này giúp hộ kinh doanh được hưởng các chính sách ưu đãi về đầu tư kinh doanh và thuế theo Nghị quyết số 198/2025/QH15. Hơn nữa còn giúp nâng cao tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi trong việc tiếp cận các nguồn vốn và mở rộng quy mô kinh doanh. Đồng thời, tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật về thuế: kê khai đầy đủ và chính xác doanh thu, xuất hóa đơn khi có yêu cầu, tránh rủi ro bị xử lý vi phạm.
Thời gian gần đây, việc chuyển đổi từ hộ khoán sang hộ kê khai cũng khiến nhiều người dân lo lắng. Khi làm thủ tục đăng ký lại, một số trường hợp bị thông báo nợ thuế từ thời điểm thành lập đến nay, dù trước đó không nhận được bất kỳ yêu cầu hay thông báo nào từ cơ quan thuế.
Nguyên nhân một phần do hệ thống quản lý còn thiếu đồng bộ, nhân lực ngành thuế tại cơ sở còn mỏng, dẫn đến việc giám sát không thường xuyên. Khi dữ liệu được số hóa và cập nhật, việc truy thu được thực hiện đồng loạt khiến người dân trở tay không kịp.
Một số thông tin sai lệch đang lan truyền về việc "truy hồi, truy thu thuế", gây lo lắng không cần thiết cho người dân. Thực tế, thông tin từ Chính phủ đã nhiều lần khẳng định không truy cứu hay áp dụng hồi tố đối với các quy định mới. Tuy nhiên, việc truy thu thuế chỉ áp dụng với các trường hợp không nộp thuế đúng quy định từ các năm trước, không phải do quy định mới ban hành.
Trước tình hình này, nhiều chuyên gia và người dân cho rằng cần có các buổi đối thoại, tọa đàm giữa cơ quan thuế và cộng đồng kinh doanh, đặc biệt với nhóm hộ cá thể. Các cơ quan thuế nên phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương (xã, phường) để phổ biến chính sách sát thực tế, đến đúng đối tượng. Việc truyền đạt các quy định mới cần có lộ trình phù hợp, đảm bảo tính kịp thời và đúng đối tượng, từ đó tạo sự đồng thuận xã hội.
Một thực trạng đáng lưu ý là nhiều cá nhân, hộ kinh doanh cá thể và thậm chí doanh nghiệp nhỏ, hiện nay đang tiếp cận thông tin qua mạng xã hội nhưng lại thiếu sự chọn lọc, dễ bị ảnh hưởng bởi thông tin một chiều hoặc sai lệch. Vì vậy, cần nâng cao nhận thức cộng đồng, khuyến khích tìm đến các nguồn tin báo chí chính thống, các chuyên gia, người có uy tín trong lĩnh vực kế toán thuế để được tư vấn đúng đắn.
Nhằm hiện đại hóa công tác quản lý thuế, Bộ Tài chính đã triển khai ứng dụng eTaxMobile, hỗ trợ người nộp thuế là cá nhân, hộ kinh doanh tra cứu, kê khai và nộp thuế dễ dàng. Ngoài ra, nền tảng AIphapluat - sản phẩm đang giai đoạn thử nghiệm, hướng tới việc cung cấp thông tin pháp lý - chính sách thuế mới nhất một cách nhanh chóng và chính xác cho hộ kinh doanh, doanh nghiệp. Việc đưa công nghệ vào hỗ trợ người nộp thuế là bước đi đúng hướng, giúp người dân và doanh nghiệp tiếp cận chính sách minh bạch, thuận tiện và nhân văn.
Pháp luật và Xã hội
Mở Zalo, bấm quét QR để quét và xem trên điện thoại
Có thể bạn quan tâm
Tin đọc nhiều
