Mượn tên người khác để đăng ký kết hôn có bị xử lý hình sự?

Người dân đến làm đăng ký kết hôn tại xã Phú Mãn, huyện Ba Vì, Hà Nội. Ảnh: N.D

Mượn tên chị gái để đăng ký kết hôn

Mới đây, vụ việc em gái “mượn” tên chị để đăng ký kết hôn khiến dư luận xôn xao. Vụ việc xảy ra tại xã Thuận Hà (huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông). Theo hồ sơ, tháng 4/2013, chị H.N (SN 1996) và anh H.V.T (SN 1986) đến UBND xã Thuận Hà đăng ký kết hôn. Thời điểm này, chị N mới 17 tuổi, chưa đủ tuổi đăng ký kết hôn. Do đó, chị Nguyên đã lấy thông tin của chị gái mình là H.H (SN 1995) để đăng ký.

UBND xã Thuận Hà sau đó đã cấp giấy chứng nhận đăng ký kết hôn cho anh H.V.T và chị H.H. Riêng chị H sau đó đã kết hôn với một người đàn ông khác và vẫn được UBND xã Thuận Hà cấp giấy chứng nhận đăng ký kết hôn. Việc này đồng nghĩa là chị H có tên trong 2 tờ giấy đăng ký kết hôn. 11 năm sau, vào tháng 9/2024, khi vợ chồng chị N làm thủ tục đăng ký giấy khai sinh cho người con thứ 3, cán bộ của UBND xã Thuận Hà mới phát hiện ra sự việc hy hữu này. Cán bộ xã đã giải thích, hướng dẫn vợ chồng chị N gửi đơn ra Tòa án Nhân dân huyện Đắk Song để hủy kết hôn trái pháp luật.

Chị N thừa nhận, bản thân chị và anh T có quan hệ tình cảm với nhau nhưng vì gia đình không cho phép, chị N lại không đủ tuổi kết hôn và nhận thức pháp luật hạn chế nên đã lấy thông tin của chị gái để đăng ký. Đến nay, nhận thức được việc làm của mình là không đúng quy định, chị Ncùng chồng yêu cầu tòa hủy kết hôn trái pháp luật này. Đại diện của UBND xã Thuận Hà cũng thừa nhận với các cơ quan tố tụng về thời điểm chị N và anh T đăng ký, do việc quản lý giấy tờ, sổ sách không khoa học dẫn đến việc cấp giấy chứng nhận kết hôn không đúng quy định.

Có thể bị xử lý hình sự

Nhiều người thắc mắc, việc chị N mượn tên chị gái mình để đăng ký kết hôn có phải là hành vi vi phạm các quy định về độ tuổi kết hôn hay không và trường hợp này xử lý thế nào. Về tình huống này, luật sư Nguyễn Tiến Hùng, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, theo quy định tại Điều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 thì nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện bao gồm nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên; việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định; không bị mất năng lực hành vi dân sự; việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn theo quy định.

“Việc mượn tên người khác để đăng ký kết hôn có thể bị xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự tùy theo mức độ vi phạm” - luật sư Nguyễn Tiến Hùng cho biết. Cụ thể, theo Điều 38 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định về việc xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về đăng ký kết hôn như sau: phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi tẩy xoá, sửa chữa làm sai lệch nội dung giấy tờ do cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền cấp để làm thủ tục đăng ký kết hôn; phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi cho người khác sử dụng giấy tờ của mình để làm thủ tục đăng ký kết hôn hoặc sử dụng giấy tờ của người khác để làm thủ tục đăng ký kết hôn; cung cấp thông tin, tài liệu hoặc cam đoan, làm chứng sai sự thật về tình trạng hôn nhân để làm thủ tục đăng ký kết hôn.

Đồng thời tịch thu tang vật là giấy tờ, văn bản bị tẩy xoá, sửa chữa làm sai lệch nội dung đối với hành vi vi phạm quy định. Kiến nghị cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xem xét, xử lý đối với giấy chứng nhận kết hôn đã cấp do có hành vi vi phạm quy; giấy tờ, văn bản bị tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung quy định…

“Như vậy, theo quy định nêu trên, nếu mượn giấy tờ của người khác để làm thủ tục đăng ký kết hôn thì người cho mượn hay người mượn đều sẽ bị xử phạt. Cụ thể, đối với người có hành vi cho người khác sử dụng giấy tờ của mình hoặc sử dụng giấy tờ của người khác để làm thủ tục đăng ký kết hôn thì có thể sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 3 - 5 triệu đồng. Đồng thời, còn sẽ bị kiến nghị với cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xem xét, xử lý đối với giấy chứng nhận kết hôn đã cấp” - luật sư Nguyễn Tiến Hùng phân tích.

Cũng theo luật sư Nguyễn Tiến Hùng, nếu hành vi mượn tên người khác để đăng ký kết hôn nhằm lừa đảo, trục lợi hoặc vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng, có thể bị xử lý theo Điều 182 Bộ luật Hình sự 2015 về tội “Vi phạm chế độ một vợ một chồng”. Nếu có hành vi làm giả giấy tờ, tài liệu của cơ quan Nhà nước, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 341 Bộ luật Hình sự với mức phạt tù đến 7 năm.

	Những điểm mới khi đăng ký kết hôn và đăng ký khai sinh cho trẻ
	Không yêu cầu xuất trình giấy xác nhận độc thân khi đăng ký kết hôn