Phụ thuộc vào nhận thức và cách triển khai

Khói đen bốc lên từ một cơ sở sản xuất tại huyện Đông Anh, Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Đã có cơ chế chính sách, khung pháp lý

Theo TS. Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nhiều nước trên thế giới đã triển khai vùng phát thải thấp. Ở châu Âu có hơn 300 vùng phát thải thấp, nhiều nước đã thành công với mô hình này. Kinh nghiệm tại các TP cho thấy, việc thực hiện các vùng phát thải thấp phụ thuộc vào cách triển khai, nhận thức đúng, thiết kế đúng và hành động đúng.

Tại Hà Nội, trước mắt cần xây dựng hệ thống tài liệu chi tiết để quận Hoàn Kiếm và Ba Đình có định hướng lập đề án. Ví dụ như hỗ trợ kiểm định xe máy, chuyển đổi xe xăng sang xe điện, xây dựng các trụ sạc điện, giảm giá giao thông công cộng, phát triển hệ thống xe đạp, xe điện cho thuê. Ngoài ra, chú ý đến các vấn đề liên quận để tăng cường năng lực thực hiện.

Theo Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cơ chế chính sách, khung pháp lý chung đã hình thành. Qua các bài học thí điểm của Hà Nội mới biết người dân, DN, chính quyền được hưởng lợi gì, từ đó phân tích thiếu hụt trong hệ thống chính sách.

Các chuyên gia cũng nhận định, những khó khăn, thuận lợi khi triển khai vùng phát thải thấp của quận Hoàn Kiếm và Ba Đình tương đồng nhau. Điển hình là khó khăn liên quan đến ý thức của người dân, bởi trong khi nhiều người đi xe điện để góp phần cải thiện chất lượng không khí, vẫn có nhiều trường hợp có hành động gây ô nhiễm. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng giao thông tại Hà Nội chưa được kết nối đồng nhất nên khó cho quá trình thực hiện vùng phát thải thấp.

Giải pháp đột phá để bảo vệ môi trường

Tại điểm a, khoản 2, Điều 28 Luật Thủ đô 2024 đã có những cơ chế đặc thù về bảo vệ môi trường không khí Hà Nội, đó là xây dựng vùng phát thải thấp. Sở Nông nghiệp và Môi trường đã trình HĐND TP ban hành Nghị quyết số 47/2024/NQ-HĐND về quy định vùng phát thải thấp trên địa bàn TP. Theo đó, vùng phát thải thấp là khu vực được xác định để hạn chế các phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường, nhằm cải thiện chất lượng không khí; hướng tới khuyến khích sử dụng giao thông xanh và cải thiện chất lượng sống nói chung.

Các biện pháp áp dụng trong vùng phát thải thấp gồm: cho phép các phương tiện giao thông không phát sinh khí thải, xe cơ giới thân thiện môi trường, xe cơ giới sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, xe ưu tiên và phương tiện giao thông có giấy phép lưu thông của cơ quan có thẩm quyền được lưu thông trong vùng phát thải thấp. Cấm lưu thông các xe tải hạng nặng chạy bằng dầu di-ê-zen trong vùng phát thải thấp. Hạn chế hoặc cấm xe ô tô không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và xe mô tô, xe gắn máy không đáp ứng tiêu chuẩn mức 2 lưu thông vào vùng phát thải thấp theo khung giờ/thời điểm hoặc khu vực.

Đề xuất ban hành các loại phí và lệ phí đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ có phát thải lưu thông trong vùng phát thải thấp. Đề xuất chính sách hỗ trợ những đối tượng sinh sống và làm việc trong vùng phát thải thấp, các tổ chức, DN chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch, phương tiện giao thông không phát thải. Đề xuất chính sách hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng giao thông sử dụng năng lượng sạch từ ngân sách TP và các nguồn kinh phí hợp pháp. Lộ trình thực hiện vùng phát thải thấp gồm 2 giai đoạn. Giai đoạn 2025-2030, thí điểm lập vùng phát thải thấp ở một số khu vực trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, Ba Đình; khuyến khích các địa phương khác lập vùng phát thải thấp. Từ năm 2031 trở đi, các khu vực trên địa bàn TP có một trong các tiêu chí quy định tại Điều 4 Nghị quyết 47/2024/NQ-HĐND phải thực hiện vùng phát thải thấp.

Ngoài ra, Hà Nội vừa phê duyệt đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng năng lượng xanh, và điện; từ đó, tiến tới đạt tỷ lệ 100% xe buýt sử dụng năng lượng điện và năng lượng xanh trong năm 2035. Đây cũng là một động thái giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí.

	Hà Nội lấy ý kiến về Nghị quyết xác định vùng phát thải thấp
	Từ 1/1/2025 sẽ thí điểm vùng phát thải thấp ở Hà Nội?