Kỳ cuối: Cần lộ trình, hỗ trợ và sự cảm thông

Ảnh minh họa.

Những kiến nghị từ thực tiễn

Tại Hội thảo "Tham vấn về kết quả khảo sát hộ kinh doanh về việc thực hiện hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế" do VCCI tổ chức mới đây, ông Đậu Anh Tuấn – Trưởng ban Pháp chế, Phó Tổng thư ký VCCI nhận định, Nghị định 70 là nỗ lực lớn của Chính phủ nhằm cải thiện môi trường kinh doanh.

Khảo sát của VCCI trên 1.368 hộ kinh doanh cho thấy phần đông hộ đã biết đến quy định mới, nhưng lại bộc lộ nhiều nỗi lo. Đa số hộ kinh doanh phản ánh những khó khăn xoay quanh chi phí đầu tư ban đầu, chi phí vận hành phần mềm hóa đơn và thời gian dành cho việc quản lý chứng từ, sổ sách. Tuy nhiên, có tới 63% số hộ dự định sẽ thu hẹp quy mô kinh doanh nếu gặp tác động tiêu cực, 23% cân nhắc tạm ngừng hoạt động, và chỉ 3% có thể buộc phải đóng cửa hoàn toàn.

Thách thức lớn nhất theo khảo sát đến từ sự thiếu hụt kỹ năng công nghệ, chiếm 37% phản hồi. Việc thay đổi thói quen quản lý truyền thống chiếm 25% và các thủ tục hành chính rườm rà chiếm 18% cũng là những rào cản phổ biến.

Từ những ghi nhận thực tế, đại diện VCCI đã đưa ra một số kiến nghị quan trọng. Trước hết cần giảm thiểu các khó khăn và tăng cường hỗ trợ. Cơ quan Thuế cần chủ động xác định và giải quyết các vướng mắc, khó khăn thực tế, tăng cường hỗ trợ đầy đủ và kịp thời để giảm cảm nhận tiêu cực và lo ngại từ hộ kinh doanh. Đồng thời, cần thông tin một cách toàn diện cho hộ kinh doanh, cung cấp các hướng dẫn cụ thể và hỗ trợ tiếp cận với các nhà cung cấp dịch vụ.

VCCI cho rằng cũng cần cho hộ kinh doanh thêm thời gian, ít nhất một năm để chuyển đổi và làm quen với phần mềm, thủ tục mới. Cùng với đó, từ ngày 1/6 đến hết 31/12/2025, không nên áp dụng hình thức xử phạt đối với những vi phạm liên quan đến hóa đơn điện tử, tạo điều kiện để các hộ yên tâm thử nghiệm và hoàn thiện quy trình.

Một điểm đáng chú ý là kiến nghị không truy thu thuế với các lỗi vi phạm trong quá khứ, đặc biệt đối với hàng tồn kho chưa có hóa đơn hợp lệ trước ngày 1/6/2025. Đây là một vấn đề kỹ thuật nhưng lại có ảnh hưởng lớn đến tâm lý hộ kinh doanh, bởi nếu không có quy định rõ ràng, các hộ sẽ rơi vào thế bị động, dễ bị xử lý sai phạm dù không có hành vi gian dối.

Chính sách cũng cần có "củ cà rốt" hỗ trợ hộ kinh doanh

Trong bài phân tích của mình, luật sư Nguyễn Quang Anh, Đoàn Luật sư Hà Nội cho rằng, bên cạnh những kỳ vọng, thực tiễn triển khai Nghị định 70/2025/NĐ-CP cũng đang bộc lộ nhiều kẽ hở và thách thức. Một bộ phận hộ kinh doanh tìm cách lách luật, áp dụng các thủ đoạn tinh vi nhằm trốn tránh nghĩa vụ thuế. Những hành vi này không chỉ gây thất thu cho ngân sách mà còn làm suy giảm hiệu lực của chính sách, tạo môi trường cạnh tranh không lành mạnh giữa các hộ tuân thủ tốt và các hộ gian lận.

Để Nghị định 70/2025/NĐ-CP đạt được mục tiêu đề ra, luật sư Nguyễn Quang Anh cho rằng cần một hệ thống giải pháp đồng bộ trên nhiều phương diện, bao gồm hoàn thiện khuôn khổ pháp luật, tăng cường ứng dụng công nghệ và cải tiến hệ thống quản lý, nâng cao hiệu quả công tác quản lý và thanh tra thuế.

"Cùng với biện pháp 'phạt gậy' cứng rắn, chính sách cũng cần có 'củ cà rốt' hỗ trợ hộ kinh doanh thực thi. Nhà nước có thể xem xét hỗ trợ tài chính ban đầu cho hộ kinh doanh trong việc chuyển đổi như miễn, giảm thuế trong 1-2 quý đầu triển khai hóa đơn điện tử, hoặc trợ cấp một phần chi phí mua thiết bị tính tiền. Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn thông qua các khóa tập huấn miễn phí, hướng dẫn trực tiếp về cách sử dụng thiết bị, phần mềm, cách lập hóa đơn điện tử…" - luật sư Nguyễn Quang Anh chia sẻ.

Luật sư Nguyễn Quang Anh cũng nhấn mạnh vai trò của cộng đồng và giám sát xã hội. Cần tạo dựng một môi trường tuân thủ chung và cơ chế giám sát nhiều tầng thông qua việc thiết lập đường dây nóng hoặc cổng thông tin để người dân phản ánh những trường hợp hộ kinh doanh có dấu hiệu gian lận. Đồng thời có thể khen thưởng những hộ kinh doanh tuân thủ tốt, làm gương cho cộng đồng.

Hướng phát triển trong tương lai

Hồ sơ thẩm định dự án luật Quản lý thuế (thay thế) vừa được công bố với những nhóm chính sách đáng chú ý mà Bộ Tài chính đề xuất về đổi mới phương pháp quản lý đối với DN siêu nhỏ, bao gồm cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Theo đó, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng/năm sẽ phải áp dụng hóa đơn điện tử từ năm 2026. Những hộ có quy mô doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên sẽ phải thực hiện chế độ kế toán đơn giản như DN nhỏ và vừa, đồng thời sử dụng hóa đơn điện tử có mã bắt buộc.

Đáng chú ý, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định về chế độ kế toán và hóa đơn với lộ trình rõ ràng. Đối với hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên sẽ áp dụng chế độ kế toán đơn giản và hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế. Các hộ có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỷ đồng/năm sẽ có nhiều lựa chọn linh hoạt hơn về hình thức hóa đơn, bao gồm cả hóa đơn đơn giản qua app, zalo, SMS hoặc mẫu có mã QR.

Từ ngày 1/1/2027, hộ kinh doanh có mức doanh thu hàng năm từ 800 triệu đồng trở lên khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng phải áp dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.

Chuyển đổi sang hóa đơn điện tử là bước đi cần thiết để hướng tới nền kinh tế minh bạch, hiện đại. Tuy nhiên, để chính sách này không trở thành gánh nặng đối với hộ kinh doanh – vốn là lực lượng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, cần nhiều hơn nữa sự đồng hành, chia sẻ và hỗ trợ thiết thực từ phía các cơ quan quản lý. Một chính sách tốt chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi được triển khai có lộ trình, có sự hướng dẫn cụ thể và quan trọng nhất là có sự cảm thông, thấu hiểu từ những người làm chính sách đối với những người thực thi.

	Kỳ 1: Cần thiết để xóa bỏ hình thức thuế khoán
	Kỳ 2: Hộ kinh doanh loay hoay giữa công nghệ và tâm lý e ngại
	Kỳ 3: Cơ hội để hộ kinh doanh phát triển bền vững