Kỳ 3: Không để nhà thầu "cô đơn" trên công trường

Nhà ở xã hội khu đô thị Đặng Xá, huyện Gia Lâm. Ảnh: Phạm Hùng

Quyết liệt tháo gỡ vướng mắc trong việc phối hợp công tác

Trước đó, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội (NƠXH), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã chỉ đạo quyết liệt tháo gỡ vướng mắc trong việc phối hợp công tác của các sở, ngành, quận, huyện, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính về đầu tư xây dựng NƠXH…

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết việc phát triển nhà ở xã hội đã được bàn nhiều, nhưng công tác triển khai hiệu quả chưa cao. Chủ trương rất rõ của Đảng, Nhà nước ta là phát triển nhanh nhưng bền vững, không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần; con người có quyền sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc, trong đó gồm quyền có chỗ ở.

Thủ tướng khẳng định, nhu cầu NƠXH rất lớn, do đó, các cơ quan phải đặt mình vào địa vị của người có nhu cầu để giải quyết, triển khai các công việc theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn. Trong đó, các địa phương đã được giao chỉ tiêu cụ thể về xây dựng nhà ở xã hội, phải coi đây là nhiệm vụ chính trị, với quan điểm lấy con người là trung tâm, là chủ thể, con người là yếu tố quyết định với sự phát triển, mọi chính sách phải hướng đến con người.

Thủ tướng đặt vấn đề, các doanh nghiệp chưa làm vì sao, phải chăng vì chính quyền chưa dám giao việc? Có thể giao trực tiếp cho doanh nghiệp, không cần qua đấu thầu được không, miễn là bảo đảm công khai, minh bạch, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí? Nếu đấu thầu thì phải bảo đảm thực chất, không hình thức, không quân xanh, quân đỏ, tránh tình trạng quy trình rất dài, tốn thời gian mà không mang lại điều gì cả.

Cùng với đó, cấp ủy, chính quyền địa phương phải đồng hành, hỗ trợ nhà thầu, không để họ cô đơn trên công trường; huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tham gia của các lực lượng như thanh niên, phụ nữ, phát huy nghệ thuật "chiến tranh nhân dân", ai có gì giúp nấy để tạo sức mạnh tổng hợp.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng lưu ý, nhà ở xã hội không có nghĩa là làm ở những chỗ đất "đầu thừa đuôi thẹo", những nơi "khỉ ho cò gáy", không làm được nhà ở thương mại thì làm NƠXH. Phải ưu tiên NƠXH trước rồi mới đến nhà ở thương mại. NƠXH phải đầy đủ điều kiện hạ tầng (giao thông, y tế, giáo dục, thể thao, xã hội, môi trường…) như nhà ở thương mại, nhưng chỉ khác là nhà nước có các chính sách hỗ trợ…

Dự án nhà ở xã hội tại xã Uy Nỗ (huyện Đông Anh, Hà Nội) đang xây dựng. Ảnh: Thu Giang

Áp dụng cơ chế đặc thù của Luật Thủ đô về các nhóm vấn đề NƠXH

Thực tế, trước đó, Hà Nội cũng là một trong những địa phương tạo điều kiện thông thoáng cho nhà thầu thực hiện các dự án NƠXH. Trong giai đoạn 2021-2024, Hà Nội đã hoàn thành 13 dự án nhà ở xã hội (10 dự án hoàn thành toàn bộ và 3 dự án hoàn thành một phần), với 11.334 căn hộ. Trong khi nhiều địa phương gặp khó khăn xây dựng nhà ở xã hội, Thủ đô Hà Nội vươn lên dẫn đầu cả nước với số lượng dự án hoàn thành.

Trải qua 4 năm triển khai đề án phát triển NƠXH, nhiều địa phương ghi nhận mức hoàn thành giai đoạn 2021-2024 khá thấp, nhiều tỉnh, thành phố chưa có căn hộ hoàn thành tuy nhiên Hà Nội dẫn đầu cả nước.

Tính trong giai đoạn 2021-2024, Hà Nội đã hoàn thành 13 dự án NƠXH (10 dự án hoàn thành toàn bộ và 3 dự án hoàn thành một phần), với 11.334 căn hộ. Con số này chưa quá cao so với chỉ tiêu 56.200 căn đến năm 2030 theo đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH, tuy nhiên đã chiếm gần 1/6 tổng số căn hộ cả nước hoàn thành trong giai đoạn 2021-2024.

Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Dương Tuấn, trong quá trình triển khai xây dựng NƠXH vẫn gặp phải một số khó khăn. Phó Chủ tịch kiến nghị Chính phủ phải giảm các thủ tục hành chính, như Tổng Bí thư chỉ đạo phải giảm tối thiểu 30%; phải rà soát quy trình, giao Bộ Xây dựng hay Bộ Tài chính đưa ra một quy trình liên quan đến dự án đầu tư nhà ở xã hội, cũng như đấu thầu. "Cố gắng rút ngắn thời gian về khoảng 3 tháng, 6 tháng thì sẽ bảo đảm nguồn lực để chuẩn bị cho nhà ở xã hội lớn hơn".

Cũng chia sẻ những khó khăn với chính quyền, đại diện Tổng công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp (Becamex) cho rằng, cần sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính quyền và doanh nghiệp từ Trung ương đến địa phương với nhiệm vụ, trách nhiệm cụ thể, giao tiến độ thực hiện. Cần sớm xây dựng quỹ nhà ở quốc gia gắn với cơ sở dữ liệu về dân số, thu nhập, từ đó chúng ta có sự chuẩn bị về kế hoạch xây dựng, phát triển, tránh sự bị động. Phải làm sao thủ tục pháp lý đơn giản nhất với cơ chế "một cửa".

Còn đại diện Tập đoàn Vingroup thì cho rằng, ngoài việc cho phép các địa phương rút ngắn thủ tục hoặc cho làm song song, cùng lúc có thể vừa làm quy hoạch, vừa làm thủ tục đầu tư xây dựng… thì sẽ rút ngắn nhiều thời gian thì cũng nên cho phép các địa phương được chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư.

Tổng công ty Đầu tư Phát triển Hạ tầng Đô thị UDIC cho rằng, cần áp dụng cơ chế thí điểm Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng như cơ chế đặc thù của Luật Thủ đô với thành phố Hà Nội về các nhóm vấn đề nhà ở xã hội. Đây được coi là một trong những quy định mang tính đột phá, được giao quyền cho các địa phương theo nguyên tắc tự quyết, tự làm, địa phương chịu trách nhiệm.

Ngoài ra, UDIC có một số kiến nghị khác như áp dụng cơ chế mở cửa liên thông để rút ngắn thời gian phê duyệt dự án, ưu tiên NƠXH vào danh mục đầu tư trọng điểm, được hưởng chế độ phê duyệt nhanh, phê duyệt gọn, xây dựng hạ tầng xã hội, hạ tầng khung đất, khung dự án NƠXH để thu hút nhà đầu tư…

(Còn nữa)

	Bài 1: Khó như làm… nhà ở xã hội
	Bài 2: Mở “làn xanh” và xử lý ngay trong vòng 24h