Quy định của pháp luật thế nào?

Lực lượng chức năng đã thu giữ, phong toả nhiều tài sản của các đối tượng. Ảnh: CQCA

Vụ án nghiêm trọng

Tại buổi tiếp xúc với cử tri quận Hoàng Mai và huyện Gia Lâm (TP Hà Nội) vừa qua, Thiếu tướng Nguyễn Thanh Tùng, Giám đốc Công an TP Hà Nội thông tin, liên quan đến vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua sàn đầu tư chứng khoán quốc tế liên quan Mr Pips, quá trình điều tra, cơ quan công an xác định có hơn 1.000 học sinh, sinh viên là người Việt Nam tham gia đường dây này.

"Trong thời gian tới, toàn bộ số người này phải rơi vào vòng lao lý và phải xử lý nghiêm. Cơ quan công an đang mở rộng điều tra, tiếp tục làm rõ các đối tượng tương tự như thế này. Biết là lừa đảo mà vẫn tham gia" - Thiếu tướng Nguyễn Thanh Tùng nhấn mạnh.

Trước đó, Công an TP Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Phó Đức Nam (SN 1990, trú tại Bà Rịa - Vũng Tàu), Lê Khắc Ngọ (SN 1990, trú tại Hà Nội) và 24 người khác về các tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", "Không tố giác tội phạm", "Rửa tiền"…

Theo tài liệu điều tra, năm 2021, Nam cấu kết với Ngọ để liên kết với một đối tượng quốc tịch Thổ Nhĩ Kỳ có văn phòng điều hành tại Campuchia, chỉ đạo 7 đối tượng tại Việt Nam lập nhiều công ty ma đặt trụ sở tại TP Hồ Chí Minh, Hà Nội và một số tỉnh thành. Trong đó, có 1 công ty tại TP Hồ Chí Minh làm bình phong và có khoảng 44 văn phòng tại Việt Nam.

Theo Công an TP Hà Nội, mặc dù không đăng ký hoạt động về chứng khoán, tài chính nhưng công ty vẫn tuyển nhân viên hoạt động trong lĩnh vực giao dịch ngoại hối. Hằng ngày, có khoảng 1.000 nhân viên làm việc từ 8h - 21h. Các đối tượng lập 5 trang mạng có giao diện tiếng Anh để người tham gia hiểu lầm là giao dịch trên các sàn quốc tế, có uy tín, tạo niềm tin cho nhà đầu tư. Các trang này được lập trình, gắn với tài khoản ngân hàng của các đối tượng quản lý.

Theo cơ quan điều tra, các đối tượng tuyển dụng và phân công, phân cấp quản lý nhân viên trong công ty thành nhiều bộ phận gồm kế toán, nhân sự, IT, kinh doanh và chăm sóc khách hàng... Các bộ phận này hoạt động độc lập, hỗ trợ lẫn nhau, tiếp xúc khách hàng qua các mạng xã hội như: zalo, telegram... để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua việc cung cấp thông tin sai sự thật khiến khách hàng tin tưởng, chuyển tiền vào tài khoản do các đối tượng chỉ định rồi chiếm đoạt.

Ban đầu các đối tượng dụ dỗ khách hàng giao dịch nhiều lần với số tiền thấp, có lãi và rút tiền được, sau đó hướng dẫn, thúc đẩy khách hàng nâng vốn giao dịch. Khi khách hàng thua lỗ, thậm chí hết tiền trong tài khoản thì các đối tượng tiếp tục đưa ra các thông tin sai sự thật cho khách hàng tiếp tục có niềm tin, chuyển tiền để gỡ, đến khi khách hàng không còn khả năng về tài chính thì các đối tượng chặn liên lạc, chiếm đoạt toàn bộ số tiền mà khách hàng đã chuyển.

Cần được phân loại kỹ để tránh cực đoan trong áp dụng pháp luật

Vậy sự tham gia của hơn 1.000 học sinh, sinh viên trong vụ án này sẽ được xử lý ra sao? Theo luật sư Bùi Quang Thu, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, không chỉ trong vụ án này, mà có nhiều vụ án khác, không ít sinh viên bị lôi kéo mà không ý thức được tính chất pháp lý của hành vi. Họ không có động cơ chiếm đoạt tài sản, mà chỉ nghĩ đang làm cộng tác viên hoặc giúp người khác chuyển tiền. Với nhóm này, việc xử lý cần đúng mức độ. Thay vì xử phạt cứng nhắc thì cần giáo dục, tuyên truyền để họ hiểu thêm các quy định pháp luật.

Còn nếu xác định rõ cá nhân nào biết đây là hành vi lừa đảo hoặc nhận thức được nguồn tiền là bất hợp pháp nhưng vẫn cố tình tham gia thì cần xử lý nghiêm theo các quy định của pháp luật.

Theo quy định tại điều 12 của Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác. Như vậy, học sinh, sinh viên từ đủ 16 tuổi trở lên có hành vi giúp sức cho đường dây lừa đảo chiếm đoạt tài sản do Phó Đức Nam cầm đầu để chiếm đoạt tài sản của người bị hại từ 2 triệu đồng trở lên sẽ bị xử lý hình sự với vai trò đồng phạm.

Quy định tại Điều 17 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017, đồng phạm được quy định như sau: đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm; phạm tội có tổ chức là hình thức đồng phạm có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm; người đồng phạm bao gồm người tổ chức, người thực hành, người xúi giục, người giúp sức; người thực hành là người trực tiếp thực hiện tội phạm; người tổ chức là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy việc thực hiện tội phạm; người xúi giục là người kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác thực hiện tội phạm; người giúp sức là người tạo điều kiện tinh thần hoặc vật chất cho việc thực hiện tội phạm… Như vậy, hành vi giúp sức cho các đối tượng lừa đảo sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản với vai trò đồng phạm.

“Việc có đông đảo học sinh, sinh viên dính líu vào 1 vụ việc rất đáng báo động. Tuy nhiên, cũng cần được phân loại kỹ để tránh cực đoan trong áp dụng pháp luật. Bởi, pháp luật cần nghiêm để giữ kỷ cương. Nhưng nghiêm đúng người, đúng hành vi và đúng bản chất” - luật sư Bùi Quang Thu nói.

Đường dây lừa đảo xuyên quốc gia do Tiktoker Mr Pips điều hành bị triệt phá như thế nào?