Cần sự kiên trì, đồng bộ, quyết liệt
Theo dõi Pháp luật & Xã hội trên |
| Ảnh minh họa. |
Khói thuốc lá vẫn len lỏi nơi công cộng
Tại Hà Nội, chỉ cần dạo quanh một vòng các quảng trường, bệnh viện, bến xe… những nơi lẽ ra cần sự sạch sẽ và không khói thuốc nhất, chúng ta không khó để bắt gặp hình ảnh người đàn ông vô tư rít điếu thuốc bên cạnh đứa trẻ đang vui chơi, hay người nhà bệnh nhân đang tranh thủ "giải tỏa" cơn nghiền bên hành lang bệnh viện.
Ghi nhận, phía sân của toàn nhà A1 Bệnh viện Việt Đức, nơi đang có hàng trăm lượt người nhà bệnh nhân tập trung, không khó để bắt gặp hình ảnh một số người đàn ông hút thuốc lá. Ở nơi lẽ ra cần giữ sự sạch sẽ và trong lành để bảo vệ sức khỏe cộng đồng nhưng nhiều người vẫn thản nhiên hút thuốc lá mà không gặp bất kỳ sự nhắc nhở nào.
Chị Phạm Thị Hương, người nhà bệnh nhân đến từ Ninh Bình bức xúc: "Tôi đưa mẹ lên cấp cứu, ngồi ngoài chờ mà phải chịu cảnh khói thuốc xung quanh. Mẹ tôi bị bệnh phổi, tôi sợ khói thuốc lắm nhưng không dám nhắc nhở họ nên khi thấy ai hút thuốc tôi phải chuyển đi nơi khác để ngồi".
Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá năm 2012 đã quy định rõ các địa điểm cấm hút thuốc hoàn toàn, bao gồm: bệnh viện, trường học, nơi vui chơi của trẻ em, khu vực có nguy cơ cháy nổ… Người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính từ 200.000 - 500.000 đồng. Nhưng trên thực tế, những tấm biển “cấm hút thuốc” chỉ như lời nhắc nhở có phần “vô hình” trước làn khói bay lên phớt lờ quy định.
Ngoài ra, Luật cũng quy định về quản lý sản xuất, kinh doanh thuốc lá, kiểm soát việc bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi…, những quy định này được đánh giá là tiến bộ, phù hợp với công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) mà Việt Nam là thành viên, thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, thực tế vi phạm hút thuốc lá ở nơi công cộng vẫn phổ biến. Tình trạng này không chỉ gây bức xúc trong dư luận mà còn đặt ra câu hỏi lớn về hiệu lực thi hành và tính khả thi của các quy định. Việc này thể hiện rõ, Luật chưa phát huy tối đa hiệu quả.
Chế tài chưa đủ mạnh?
Mặc dù, đã có luật, đã có chế tài, nhưng thực thi vẫn là khâu yếu nhất. Đó là thực trạng được chính các cơ quan quản lý thừa nhận. Trên giấy tờ, thẩm quyền xử phạt thuộc về thanh tra y tế, quản lý thị trường, chính quyền địa phương… Nhưng trong thực tế, việc bắt quả tang người hút thuốc là không dễ bởi họ chỉ hút vài phút, thậm chí vài hơi rồi bỏ đi và không ai kịp đến để lập biên bản.
Hơn nữa, hành vi hút thuốc không gây ồn ào, không để lại dấu vết vật lý như rác thải hay tiếng ồn, nên việc xử phạt càng thêm khó khăn. Câu hỏi “Phạt ai? Ai phạt? Phạt bằng cách nào?” đến nay, vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng. Nhiều địa phương vẫn chưa tổ chức hiệu quả lực lượng kiểm tra, xử lý vi phạm về hút thuốc lá. Đến nay, việc xử phạt người hút thuốc nơi công cộng vẫn chỉ là “phép thử” hiếm hoi.
Luật sư Đinh Thị Nguyên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Nguyên Legalsun, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, mặc dù đã có các chiến dịch tuyên truyền nhưng mức độ lan tỏa và tác động chưa đủ mạnh để thay đổi nhận thức sâu sắc của một bộ phận lớn người dân. Các thông điệp còn dàn trải, hình thức, chưa thực sự chạm đến tâm lý và hành vi của người hút thuốc. "Mức xử phạt hành chính đối với hành vi hút thuốc lá nơi công cộng ( từ 200.000 – 500.000 đồng) còn khá thấp, chưa đủ sức răn đe so với thói quen của người vi phạm. Quan trọng hơn, việc thực thi các quy định này còn yếu. Rất ít trường hợp bị xử phạt thực tế" - luật sư Đinh Thị Nguyên nói.
Luật sư Đinh Thị Nguyên cũng cho rằng, hiện nay không có lực lượng chuyên trách đủ mạnh để kiểm tra, giám sát và xử phạt các hành vi vi phạm. Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng (công an, y tế, chính quyền địa phương) trong việc xử lý vi phạm còn lỏng lẻo, chưa đồng bộ, thậm chí không có sự phối hợp. Khi xảy ra vi phạm, việc xác định người có thẩm quyền xử phạt và thu thập bằng chứng tại chỗ gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là ở các không gian công cộng rộng lớn.
Theo chuyên gia pháp lý, để Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá thật sự đi vào cuộc sống, cần đẩy mạnh truyền thông giáo dục sức khỏe sâu rộng, đổi mới hình thức và nội dung, tập trung vào tác hại cụ thể của thuốc lá và khói thuốc thụ động. Xây dựng các chiến dịch truyền thông đa kênh, có tính tương tác cao, đặc biệt là trên nền tảng số, nhắm đến giới trẻ. Tăng cường giáo dục về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá trong nhà trường và cộng đồng.
Xây dựng các phong trào "Không khói thuốc" tại khu dân cư, công sở, trường học, bệnh viện... để tạo môi trường xã hội không khói thuốc. Rà soát, nâng mức xử phạt hành chính đối với hành vi hút thuốc lá nơi công cộng để tăng tính răn đe. Xây dựng quy trình xử phạt rõ ràng, đơn giản, dễ thực hiện.
Phải phân công trách nhiệm cụ thể cho các lực lượng chức năng (công an, thanh tra y tế, quản lý thị trường, chính quyền cơ sở) trong việc kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm. Thành lập các đội công tác liên ngành, tổ chức các đợt kiểm tra đột xuất và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm điển hình. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong việc tố giác vi phạm như: qua ứng dụng di động; camera; đường dây nóng...
"Để Luật thực sự đi vào cuộc sống, cần một sự thay đổi mạnh mẽ từ ý thức cá nhân đến trách nhiệm của chính quyền và cộng đồng. Cuộc chiến chống thuốc lá là một cuộc chiến dài hơi, đòi hỏi sự kiên trì, đồng bộ và quyết liệt từ mọi phía. Chỉ khi đó, chúng ta mới xây dựng được một môi trường sống thực sự trong lành, bảo vệ sức khỏe cho thế hệ hiện tại và tương lai" - luật sư Đinh Thị Nguyên chia sẻ.
Luật cấm hút thuốc nơi công cộng không thiếu, nhưng xã hội thiếu đi sự quyết tâm và đồng lòng để biến luật thành hành động thực tế. Nếu mỗi người đều nói không với hành vi hút thuốc nơi công cộng, không im lặng, không chấp nhận, không phớt lờ thì một ngày không xa, con trẻ sẽ lớn lên trong bầu không khí sạch sẽ, người bệnh được điều trị trong môi trường trong lành và khói thuốc chỉ còn là một ký ức mờ nhạt trong lịch sử văn hóa ứng xử của xã hội văn minh.
| Khoản 2 Điều 25, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2012 về địa điểm không được bán thuốc lá quy định: không được bán thuốc lá phía ngoài cổng nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường tiểu học, trung học cơ sở, phổ thông trung học, viện nghiên cứu y học, bệnh viện, nhà hộ sinh, trung tâm y tế dự phòng, trạm y tế xã, phường, thị trấn trong phạm vi 100m tính từ ranh giới khuôn viên gần nhất của cơ sở đó. Tuy nhiên, điều luật này vẫn chưa được thực thi một cách nghiêm túc. Luật sư Đinh Thị Nguyên, Đoàn Luật sư TP Hà Nội |
Pháp luật và Xã hội
Mở Zalo, bấm quét QR để quét và xem trên điện thoại
Có thể bạn quan tâm
Tin đọc nhiều
