Chính sách vượt trội về phát triển khoa học, công nghệ Thủ đô

Nhóm sinh viên đang thảo luận về nghiên cứu khoa học. Ảnh: N.M

Phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá Thủ đô

Sau hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 1/11/2012 của Ban Chấp hành T.Ư Đảng khoá XI về “Phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá Thủ đô đã có chuyển biến tích cực. Hoạt động khoa học và công nghệ đã đạt được những kết quả trong ứng dụng vào thực tiễn sản xuất và đời sống, góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của Thủ đô.

Khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ có nhiều tiến bộ, một số chương trình nghiên cứu đã tạo ra những quy trình sản xuất, giải pháp kỹ thuật, giống cây, con… ứng dụng hiệu quả vào thực tiễn. Khoa học xã hội và nhân văn đóng góp tích cực vào cụ thể hóa các quan điểm chỉ đạo của Đảng về mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân khi xây dựng Nhà nước pháp quyền, xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; hoạch định cơ chế, chính sách phát triển Thủ đô, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật; quan tâm thu hút đội ngũ trí thức tại các trường, viện, trung tâm nghiên cứu, các DN của TP Hà Nội, của T.Ư đóng trên địa bàn tham gia nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) của TP liên tục dẫn đầu cả nước năm 2023 và 2024.

Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó đã nêu “Đẩy mạnh cơ cấu lại kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, lấy khoa học, công nghệ cao và đổi mới sáng tạo là động lực then chốt để phát triển kinh tế - xã hội; phát huy hiệu quả nguồn lực trí tuệ con người, đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ và thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư”; Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã xác định “Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới”

Để thực hiện chủ trương, định hướng và mục tiêu nêu trên, TP Hà Nội đã triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đã đạt một số kết quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số hạn chế, yếu kém như tốc độ và sự bứt phá về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo còn chậm; quy mô, tiềm lực, trình độ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo còn khoảng cách xa so với Thủ đô của các nước trong khu vực và trên thế giới, nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa có bước đột phá, chưa làm chủ được công nghệ chiến lược, công nghệ lõi; thể chế pháp luật, cơ chế, chính sách chưa đáp ứng yêu cầu; nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu; hạ tầng chưa đồng bộ, một số điều kiện để phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Vì vậy, để hiện thực hoá chủ trương, định hướng, mục tiêu phát triển khoa học và công nghệ của T.Ư và TP, căn cứ vào thực trạng phát triển khoa học và công nghệ trên địa bàn TP cần có các cơ chế, chính sách vượt trội, đặc thù, ngày 28/6/2024, tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Thủ đô 2024, trong đó tại khoản 2 và điểm a, b, c khoản 3 Điều 23 đã quy định một số chính sách đặc thù phát triển khoa học, công nghệ.

UBND TP Hà Nội đã giao Sở Khoa học và Công nghệ tham mưu trình HĐND TP ban hành Nghị quyết quy định chi tiết một số chính sách đặc thù phát triển khoa học và công nghệ TP Hà Nội (thực hiện khoản 2; điểm a,b,c khoản 3 Điều 23 Luật Thủ đô 2024).

Ưu đãi cho tổ chức, cá nhân nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ

Theo dự thảo Nghị quyết, quy định một số chính sách đặc thù đối với hoạt động nghiên cứu khoa học và ứng dụng chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ theo quy định tại điểm a, c, khoản 3 Điều 23: giao trực tiếp thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm, dự án sản xuất thử nghiệm sử dụng ngân sách TP; Chuyển giao không bồi hoàn tài sản, kết quả hoặc sản phẩm được hình thành từ nhiệm vụ khoa học và công nghệ; quy định chi tiết một số chính sách hỗ trợ, ưu đãi đối với tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm của Thủ đô theo quy định tại khoản 2 Điều 23 Luật Thủ đô.

Đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ, ưu đãi phải đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định tại Nghị quyết này và chịu trách nhiệm pháp lý về tính trung thực trong kê khai hồ sơ và các quy định pháp luật liên quan; tổ chức, cá nhân đã nhận hỗ trợ, ưu đãi nhưng không đáp ứng yêu cầu của hợp đồng thực hiện nhiệm vụ trọng điểm phải hoàn trả hoặc chấm dứt việc nhận hỗ trợ, ưu đãi, trừ trường hợp được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận; đối tượng hưởng chính sách tại Nghị quyết này được hưởng các chính sách khác của T.Ư và TP nhưng không được trùng lặp nội dung hỗ trợ. Trường hợp trùng lặp, đối tượng chỉ được lựa chọn một chính sách tại cùng thời điểm.

Việc giao trực tiếp và chuyển giao không bồi hoàn tài sản, kết quả, sản phẩm phải đảm bảo các nguyên tắc: công khai, minh bạch, công bằng và đúng quy định pháp luật; phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của TP; đảm bảo tính khả thi, hiệu quả và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Nghị quyết cũng nêu ưu tiên thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ có tính ứng dụng cao, đóng góp trực tiếp vào phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn và nâng cao năng lực cạnh tranh của Thủ đô; đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia, bao gồm: tổ chức, cá nhân chủ trì nhiệm vụ khoa học và công nghệ; các cơ quan quản lý Nhà nước; các tổ chức, cá nhân nhận chuyển giao tài sản, kết quả, sản phẩm; thúc đẩy liên kết giữa các cơ quan Nhà nước, tổ chức nghiên cứu, DN và các bên liên quan trong việc thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách và nguồn lực xã hội.

Tổ chức, cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được miễn trách nhiệm dân sự khi gây ra thiệt hại cho Nhà nước trong quá trình thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách Nhà nước của TP Hà Nội khi đã thực hiện đầy đủ các quy trình, quy định liên quan trong quá trình triển khai thực hiện hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách Nhà nước của TP Hà Nội trong quá trình triển khai đã thực hiện đầy đủ các quy định về quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp TP, quy trình và nội dung nghiên cứu đã được thuyết minh nhưng không đi đến kết quả như dự kiến thì không phải hoàn trả lại kinh phí đã sử dụng.

	Hợp tác công - tư trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản
	Bảo tồn, phát huy hiệu quả các giá trị di sản
	Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo ở Hà Nội